معتدل ناميده شده است و علفزارهاى آن در بلندى‌ها، براى پرورش گله‌هاى بز و ميش و دشت‌هاى آن براى پرورش گاو و ديگر چهارپايان مناسب است. شتر دوكوهانه و حيوان ياك(YAK) [1] نيز در اين منطقه، بسيار است. ساكنان اين منطقه از اين حيوان، همانند الاغ، براى هرگونه باركشى استفاده مى‌كنند. امتياز ياك بر الاغ، وجود سم‌هايى است كه در دو پايش قرار دارد و حيوان را در بالا رفتن از ارتفاعات و حمل بار در اين مناطق، كمك مى‌كند. هم‌چنين از گذشته‌هاى دور ده‌ها هزار اسب سيسى- كه قدرت آنان در حمل بارهاى سنگين و كشيدن ارّابه‌ها معروف است- در اين سرزمين وجود داشته است.

6. تداركات‌

اين ناحيه از هزاران سال پيش، داراى همه غلات و حبوبات بوده است. ارمنستان حاصلخيزترين املاك خلافت عباسى شمرده مى‌شد و محصولات فراوانى در آن، كشت و به ديگر نقاط، مانند بغداد صادر مى‌شد.[2] در درياچه‌ها و رودهاى اين منطقه، ماهى‌هاى بسيارى وجود دارد و به خارج نيز صادر مى‌شود.[3] مواهب و

[1] . گونه‌اى از گاوهاى وحشى تنومند و قوى است. اين حيوان را- كه در كوه‌هاى آسياى غربى و آسياى‌ميانه، به ويژه در دامنه‌هاى تبّت، فراوان يافت مى‌شود- براى حمل بارهاى سنگين به كار مى‌گيرند.

[2] . بنگريد به: تاريخ طبرى، ج 3، ص 272- 275( به نقل از مفاهيم جغرافيّة فى القصص القرآنى، ص 311).

[3] . آن گونه كه نقل شده است، ماهى‌هاى اين سرزمين براى خوراك ساكنان و صادرات، شهرت دارد؛ زيراماهى در درياچه‌هاى ارمنستان و سواحل قفقاز و به ويژه در درياچه« وان»، به وفور يافت مى‌شود. اين درياچه به گونه خاصى از ماهى- كه تعداد فراوانى در آن وجود دارد- شهرت دارد. عرب اين ماهى را به نام« طريخ» مى‌شناسد. در گذشته، آن را نمك زده و به مناطق دور، مانند هندوستان صادر مى‌كردند( مفاهيم جغرافيّة فى القصص القرآنى، ص 311). از گذشته تاكنون در ارمنستان، آذربايجان، قفقاز و آسياى صغير، اين ماهى نمكين، دل‌پذير و خوشايند مردمان آن‌جاست.