از چهار هزار سال پيش، ميان مصر و سرزمين‌هاى خاور نزديك، رابطه پايدارى وجود داشته است و از اين راه، علوم رياضى، هندسه، طب، نجوم، راه‌سازى، نگارش، تقويم و ساعات، ورق، هنر كتابدارى و حفظ آثار گران‌بها، وسايل ظريف و پرداخت شده و هنر رنگ‌آميزى از مصر باستان به ايران باستان منتقل شده است.

فارس‌ها نه‌تنها از تمدن مصر بهره بردند، بلكه در زمان هخامنشيان، بسيارى از دانش‌ها، هنرها و فن‌آورى‌ها را از يونان وارد كردند. هم‌چنين مهندسان يونانى بزرگى را براى هنر تراشكارى و كنده‌كارى، ساختن كاخ‌هاى رفيع، ستون‌هاى بلند و طاق‌هاى قوسى از مرمر و سنگ‌هاى گران‌بها، به خدمت گرفتند.[1]

البته انكار نمى‌كنيم كه ايرانيان به آموخته‌هايشان افزودند و تمدنى پيش‌رفته را از خود برجاى گذاشتند كه آميزه‌اى از تمدن‌هاى دنياى باستان (مصر، بابل و يونان) بود.

در پاسخ پرسش ياد شده، مى‌توان گفت كه فارس‌ها در عصر هخامنشيان در هنر معمارى و ساخت و ساز، مهارت ويژه‌اى داشتند. گواه اين مسئله بناهايى است كه باستان‌شناسان كشف كرده‌اند. اين بناها بر توان بالاى ايرانيان در نقشه‌ريزى‌هاى مهندسى، دقت در انتخاب مواد خام و شكل‌دهى آنها براى ساخت دلالت دارد.

معماران ايرانى هنر معمارى را از ملت‌هاى تحت فرمانشان، مانند سومر، آشور، كلدان و يونان آموختند و خيلى زود، اسرار و فنون آن را فرا گرفتند.

هركس به كاخ‌ها و آرامگاه كورش، داراى اول و خشايار شاه اول بنگرد، عمق تأثيرپذيرى معمارى فارس را از تمدن‌هاى پيرامون آن درمى‌يابد وشيوه‌هاى معمارى يونان، بابل، ماد و ليدى را در آن مى‌بيند. «پاسارگاد»[2] با وجود صدمات و

[1] . تاريخ ايران، ص 125.

[2] . پاسارگاد كه در عربى آن را« بازارجاد» تلفظ مى‌كنند، شهرى است كه برخى از آثار با شكوه آن در مشهد مرغاب، پايتخت قديم هخامنشيان، به جاى مانده است. اين مكان در هجده فرسنگى شمال شرقى شيراز قرار دارد. در اين شهر، مقبره كورش كبير تاكنون پابرجاست و مجسمه سنگى مشهور كورش در اين شهر پيدا شد.