طبق محاسبات دانشمندان هيئت‌دان سابق، عرض مدينه 25 درجه و طول آن 75 درجه و 20 دقيقه مى‌باشد.

طبق اين محاسبه، قبله‌هايى كه در مدينه استخراج مى‌شد، با محراب پيامبر صلّى اللّه عليه و آله كه اكنون به همان وضع سابق مانده است، تطبيق نمى‌نمود. اينگونه اختلاف باعث تحيّر عده‌اى از اهل فن شده بود و گاهى هم توجيهاتى براى رفع اختلاف مى‌كردند.

ولى اخيرا، دانشمند معروف «سردار كابلى» روى مقياسهاى امروزى اثبات كرد كه عرض مدينه 24 درجه و 57 دقيقه و طول آن 39 درجه و 59 دقيقه است.

نتيجه اين محاسبه اين شد: قبله مدينه نقطه جنوب است و يا 45 دقيقه انحراف از آن اين استخراج درست با محراب پيامبر صلّى اللّه عليه و آله بدون كم و زياد انطباق دارد و اين يك كرامت غيبى است كه در آن روز با نبودن كوچك‌ترين وسايل علمى، در حالت نماز، چنان از بيت المقدس متوجه كعبه گرديد كه كوچك‌ترين انحراف در توجه او به كعبه پديد نيامد. امين وحى دست او را گرفت و متوجه كعبه نمود.[1]

[محراب تهجّد:

اين محراب خارج از مقصوره حضرت فاطمه عليها السّلام، در قسمت شمالى حجره آن حضرت بوده؛ يعنى بين شباك حجره حضرت فاطمه عليها السّلام و محل اهل صفه قرار داشته است.

و پيامبر اسلام صلّى اللّه عليه و آله جهت برگزارى نماز شب به آنجا مى‌رفته و عبادت مى‌كرده است و اين مكان در كنار ستون تهجّد بوده كه در قرون بعد، محرابى در آنجا برپا ساختند و به محراب تهجّد؛ يعنى محراب شب‌زنده‌دارى و عبادت، معروف گرديد.

محراب تهجّد كه در بسيارى از منابع، تحت عنوان «اسطوانه تهجّد» نامبرده شده توسط حكومت سعودى برچيده شده است.[2]]

[محراب فاطمه عليها السّلام:

اين محراب در جنوب محراب «تهجّد»، داخل مقصوره، يا حجره حضرت فاطمه عليها السّلام‌

______________________________
(1). فرازهايى از تاريخ پيامبر اسلام، صص 219 و 220

(2). مدينه‌شناسى، ج 1، صص 100 تا 103 با تلخيص و تغيير مختصر.

[1] . فرازهايى از تاريخ پيامبر اسلام، صص 219 و 220

[2] . مدينه‌شناسى، ج 1، صص 100 تا 103 با تلخيص و تغيير مختصر.