آبيارى مى‌شد، رها كردند.

آگاهان مى‌گويند: صمغه امروزه به «العيون» معروف است و سرزمينى است داراى چشمه‌هاى و نخلستان‌هاى فراوان. وادى «قنات» پس از عبور از آرامگاه حمزه عليه السّلام به صمغه مى‌ريزد.

(1)

صنعاء:

در جاهاى متعدّدى از سيره، از اين نام ياد شده است. در دنياى عرب چندين جا به نام صنعا وجود دارد؛ از جمله:

صنعاى يمن، صنعاى شام در نزديكى دمشق و صنعاى حجاز در شمال مدينه.

مشهورترين آنها صنعاى يمن است.

(2)

صور:

(به فتح اول و سكون دوم)، بكرى مى‌گويد: نام كوهى معروف است. در حديث از قول جابر آمده است كه پيامبر خدا صلّى اللّه عليه و آله به على عليه السّلام فرمود: آيا كلماتى را به تو نياموزم كه هرگاه آنها را بگويى، اگر (گناهى) به مانند صور داشته باشى آمرزيده شود؟ از على عليه السّلام روايت شده است كه گفت: اگر به اندازه صير بدهكار باشى خداوند آن را برايت ادا مى‌كند. گفته‌اند: صور و صير، هر دو جايز است؛ چنانكه گفته مى‌شود: «قول و قيل».

(3)

صوران:

(به فتح اول و سكون دوم)، تثنيه «صور» است، به معناى دسته‌اى نخل خرما. جايى است در مدينه واقع در ميان مدينه و بنى قريظه كه پيامبر خدا صلّى اللّه عليه و آله قبل از رسيدن به منطقه بنى قريظه، از آنجا گذر كرد. مالك بن انس مى‌گويد: من در وسط روز، كه هيچ سايه‌اى نبود، نزد نافع، مولى ابن عمر مى‌رفتم. منزل او در بقيع در صورين بود.

عجيب است كه ياقوت يك بار آن را با لفظ «صوران» آورده و گفته است:

جايى است در مدينه، در بقيع و بار ديگر با لفظ «صورين» ذكر كرده و گفته است:

جايى است نزديك مدينه. اما به گمان من اين دو يكى است.

(4)

صهباء:

كوهى است كه در خبرهاى غزوه خيبر از آن ياد شده است. اين كوه از جنوب مشرف به خيبر است و امروز به نام كوه «عطوه» خوانده مى‌شود و در جنوب شهر شريف، مركز خيبر قرار دارد. در «وفاء الوفا» آمده است كه پيامبر خدا صلّى اللّه عليه و آله در صهباء مسجدى دارد و در همين محل بود كه پيامبر صلّى اللّه عليه و آله با صفيه بنت حيىّ (ابن اخطب) ازدواج كرد.