بنى عامر و خزاعه.[1]

آنان در جاهليت و نيز در اسلام تا پيش از نزول آيه شريفه: ثُمَّ أَفِيضُوا مِنْ حَيْثُ أَفاضَ النَّاسُ ...[2] از مشعر الحرام به منا بازمى‌گشتند. خداوند (با اين آيه) دستور داد كه از عرفات به منا بازگردند؛ يعنى در آنجا وقوف كنند و سپس به منا بروند.[3]]

[حمساء:

فيروزآبادى در قاموس، آن را يكى از نام‌هاى مكه معظّمه شمرده است. بعضى از پژوهشگران، نام «حمس» را كه قريش بر خويش نهاده بودند، منسوب به «حمساء» مى‌دانند.[4]

حمس براى خود آداب و رسوم مخصوصى داشتند كه در واژه «حمس» ذكر شده است.]

(1)

حمص:

شهر معروفى است در وسط اقليم سوريه. قبر خالد بن وليد در آنجاست.

(2)

حمض:

در غزوه حديبيه، از اين مكان نام برده شده و آمده است كه پيامبر خدا صلّى اللّه عليه و آله دستور داد: از راه سمت راست وسط حمض برويد؛ راهى كه آنان را از ثنية المرار- كه به سمت حديبيه مى‌رود- عبور مى‌دهد.

حمض در لغت به معناى هر گياه شورمزه‌اى است كه شتر مى‌خورد.

(3)

حمه:

كه حميه: هم گفته‌اند، چشمه‌اى بوده در خيبر، كه پيامبر خدا صلّى اللّه عليه و آله نام آن را به «قسمة الملائكه» تغيير داد.

(4)

حمى:

(به الف مقصور و گاه ممدود)، در لغت به معناى جاهايى از اراضى موات است كه از چريدن حيوانات در آنها، جلوگيرى مى‌شود تا علفهايش زياد شود و احشام مخصوصى در آن بچرند (قرقگاه، چراگاه اختصاصى). در نواحى مدينه جاهايى به اين نام مشهورند، از جمله:

(5)

الف: حمى النقيع يا قرقگاه نقيع:

نقيع در اصل به معناى هر جايى است كه آب در آن جمع شود (آبگير، بركه).

حمى النقيع در چهار چاپارى مدينه واقع شده و به قولى در شصت ميلى آن است، كه البته ممكن است مراد اين گوينده، طرف دورتر آن از مدينه باشد، كه همان‌

______________________________
(1). لسان العرب، ج 6، صص 57 و 58

(2). بقره: 199.

(3). تفسير برهان، ج 1، ص 201، ح 3

(4). بلادى، ج 3، ص 62

[1] . لسان العرب، ج 6، صص 57 و 58

[2] . بقره: 199.

[3] . تفسير برهان، ج 1، ص 201، ح 3

[4] . بلادى، ج 3، ص 62