تشخيص مى‌دهد و احكام متناسب با آن را وضع مى‌كند.

خداوند اصول احكام را در قرآن كريم مطرح كرده است و تفصيل آن را به دست پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله سپرده است. وَ أَنْزَلْنا إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ ما نُزِّلَ إِلَيْهِمْ وَ لَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ‌[1]؛ «و قرآن را به سوى تو فرود آورديم تا براى مردم آنچه را به سوى ايشان نازل شده است، تبيين كنى و اميد كه آنان بينديشند».

در صحيحه فضيل بن يسار از امام صادق عليه السّلام نقل شده است: «خداوند پيامبرش را به بهترين وجه تربيت كرد تا او را به سرحد كمال رساند. سپس امر دين و رسيدگى به شؤون امت را به او سپرد تا رهبرى بندگان خدا را به عهده گيرد. آن‌گاه پروردگار فرمود:" آنچه را پيامبر دستور مى‌دهد پيروى كنيد"».

امام صادق عليه السّلام در توضيح اينكه چگونه پيامبر صلّى اللّه عليه و آله عهده‌دار شؤون دين و دنيا مى‌شود، مى‌گويند: «پيامبر همواره رفتارى استوار داشت و در كارها موفق بود و مؤيّد به روح القدس بود و هيچ‌گاه در سياستمدارى نمى‌لغزيد و راه اشتباه نمى‌رفت. پس به آداب الهى آراسته گرديد، ازاين‌رو مجاز شد تا بر تعداد ركعات نماز بيفزايد و نوافل را دو برابر فرايض تشريع كند و همچنين علاوه بر روزه‌هاى واجب، روزه در ماه شعبان و سه روز در هر ماه را سنت نهاد ... خداوند نيز آنچه را پيامبرش سنت نهاد يا تشريع كرد، پذيرفت و امضا كرد»[2].

بنابراين خداوند حق تشريع را به پيغمبر تفويض كرده است تا با معيارهاى خدادادى كه در اختيار دارد، احكام متناسب با مصالح امت را وضع كند.

علامه طباطبايى قدّس سرّه در اين زمينه مى‌گويد: «مقصود از تفويض امر خلق به پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله اين است كه تشريعات پيامبر صلّى اللّه عليه و آله را خدا امضا كرده است»[3].

پيامبر صلّى اللّه عليه و آله تنها مبلّغ شريعت نبود، بلكه مشرّع نيز بود؛ البته پايه تبليغ، وحى‌

[1] . نحل، 44.

[2] . كافى، ج 1، ص 266.

[3] . الميزان، ج 19، ص 242.