است. همچنين هر امام معصوم سابق، امام بعدى را منصوب مى‌كند.

ولايت تشريعى در زمان غيبت نيز ادامه دارد، با اين تفاوت كه تعيين ولى امر در دوران حضور به معرفى معصوم پيش از اوست، اما در دوران غيبت ولى امر از جانب شارع مقدس با توصيف مشخص مى‌شود. شارع صفاتى را ارائه داده است تا نخبگان مردم طبق آن صفات، ولى امر را مشخص كنند. اين صفات در سخن مولا امير مؤمنان عليه السّلام خلاصه مى‌شود:

«أيّها النّاس إنّ أحقّ النّاس بهذا الأمر [الإمامة] أقواهم عليه و أعلمهم بأمر اللّه فيه»[1]؛ «اى مردم، از بين مردم كسى سزاوار اين امر [امامت‌] است كه قوى‌ترين آن‌ها در امر امامت و داناترين آن‌ها به امر خدا در آن است». حضرت دو شاخصه را براى ولى امر در دوران غيبت مطرح مى‌كند:

1. بينش سياسى قدرتمند؛

2. داناترين فرد امت به احكام شرع در مسائل سياسى.

بنابراين هركه از فقهاى عالم به احوال زمان، در اين اوصاف برتر بود، شايستگى رهبرى را دارد.

نكته: «أحق» در سخن مولا امير مؤمنان عليه السّلام به معناى صاحب حق است نه سزاوارتر؛ مانند آيه كريمه‌ أَ فَمَنْ يَهْدِي إِلَى الْحَقِّ أَحَقُّ أَنْ يُتَّبَعَ أَمَّنْ لا يَهِدِّي إِلَّا أَنْ يُهْدى‌ فَما لَكُمْ كَيْفَ تَحْكُمُونَ‌[2]؛ «آيا كسى كه به سوى حق رهبرى مى‌كند سزاوار است مورد پيروى قرار گيرد يا كسى كه راه نمى‌نمايد مگر آن‌كه [خود] هدايت شود؟ شما را چه شده، چگونه داورى مى‌كنيد؟»

«أحق» در اين آيه به معناى سزاوارتر نيست، زيرا طرف مقابلش هيچ‌چيز نمى‌داند و اصلا شايستگى رهبرى را ندارد. بنابراين كسى كه همه چيز مى‌داند، شايسته است و كسى كه هيچ‌چيز نمى‌داند اصلا شايستگى ندارد.

[1] . نهج البلاغه، خطبه 173.

[2] . يونس، 35.