[فوايد رويندگان‌]

اى مفضّل! در اين گياه و اينكه اين همه نياز انسان را بر مى‌آورد و سود مى‌دهد بنگر. ميوه‌ها براى تغذيه، كاه براى خوراك حيوانات، هيزم براى سوختن، چوب براى بسيارى از صنايع و حرفه‌ها، پوست برگ، ريشه، ساقه، شاخه و صمغ درختان براى منافع و كارهاى مختلف پديد آمده است.

هيچ مى‌دانى كه اگر ميوه‌ها را به صورت آماده و گرد آمده بر روى زمين مى‌يافتيم چه زيانها به ما مى‌رسيد؟ در اين حالت اگر چه غذا وجود داشت، امّا از فوايد بسيار چوب، هيزم، كاه و ديگر چيزهايى پر قيمت و مهمى كه برخى را شمرديم محروم بوديم. وانگهى درختان و گياهان، بسيار زيبا و خوش‌منظرند و در عالم هيچ منظره‌اى زيباتر، با طراوت‌تر و خوشتر از آنها نيست.

[راز كثرت حبوبات‌]

اى مفضّل! در رشد فراوان كشتزارها و حبوبات انديشه كن. يك دانه كما بيش صد دانه مى‌دهد. مى‌شد كه يك دانه تنها يك دانه بدهد؛ ولى چرا اين افزونى در آن نهاده شد؟ آيا جز براى آن است كه غلات و حبوبات فزونى يابند، قوت و روزى كشاورزان تأمين گردد و بذر سال آينده نيز به دست آيد؟ نمى‌بينى كه اگر پادشاهى بخواهد سرزمينى را آباد كند، بايد بذر كاشت و روزى حيات به مردم بدهد تا كشت را به عمل آورند؟

بنگر كه چگونه اين امر حكيمانه و مدبّرانه پديد آمده و كشتزار اين گونه بذر و دانه فراوان مى‌دهد تا هم روزيشان حاصل آيد و هم بذر كشت پديد آيد؟

درخت، گياه و نخل نيز ثمر فراوان مى‌دهند. از اين رو از يك ريشه و تنه،