بر خلاف آنچه مى‌چرخد، از پشت مى‌چرخاند.

از اهل پندار باطل بپرس كه آيا اين حركات و هماهنگى [شگفت‌آور] ستارگان تصادفى، از سر خود، با اهمال، بى‌هدف و بى‌آفرينشگر پديد آمده‌اند؟

اگر چنين بود چرا همه آنها در دايره بسته‌اى و گروهى حركت نكردند و يا چرا همه مطلق العنان نبودند و در برجها به حركت در نيامدند؟ اهمال يك معنى دارد [و آن بى‌شعورى و ناهماهنگى و بى‌حكمتى است‌] پس چگونه دو حركت دقيق و حساب شده و حكيمانه پديد آورد؟ اينها دليل آن است كه سير و حركت هر دو گروه هدفمند، با تدبير، حكيمانه و با حساب و كتاب و اندازه‌گيرى است نه خود به خود، بى‌هدف و با اهمال چنان كه فرقه معطله و منكران پنداشته‌اند.

اگر كسى بپرسد: چرا برخى از ستارگان آن گونه گروهى حركت مى‌كنند و شمارى اين گونه انتقالى حركت مى‌كنند و تا حدى آزادند؟ پاسخ مى‌دهيم: اگر همه آنها در يك جا حركت مى‌كردند ديگر نمى‌شد كه از حركت انتقالى ستارگان و انتقال از برجى به برج ديگر بهره و راهنمايى جست؛ زيرا مى‌توان از انتقال خورشيد و ديگر ستارگان به منازلشان به وقايع جهان و آنچه واقع مى‌شود پى برد.

نيز اگر همه در انتقال بودند منازلى نداشتند كه شناخته شوند؛ زيرا هنگامى مى‌توان به انتقال پى برد كه ثوابتى در ميان باشد چنان كه يك مسافر كه در حركت است [و از منزلى به منزل ديگر منتقل مى‌شود] با همان منازل راه مسيرش شناخته مى‌شود. پس اگر در يك حال مى‌بود، اين نظم و نظام نبود و بهره‌ها و فوايد اين حركات از ميان مى‌رفت و در اين صورت كس تواند كه بگويد از آن جهت كه ذكر شد در كار آنها اهمالى و تصادف و ناهماهنگى است؟

پس اين ناهمگونى حركات و مصالح و منافعى كه در آنها نهفته، خود