حاصل شد يا آنكه مى‌خواستم بروم ميان جنگل وقتى نزديك شدم ديدم شيرى در آنجا است و بداء برايم حاصل شد.

اكنون اخبار بداء را بايد به سه دسته تقسيم كرد:

1- اخبارى كه بداء را براى خدا به عنوان رمز اختيار كامل و فعاليت مطلقه او ثابت كرده است و مضمون آنها اين است كه خداوند داراى كمال قدرت و اختيار و فعاليت است و در هر حال هر كار كه خواهد مى‌كنند مانند خبر 1 و 3 و 12 و 13 و 15- مفاد اين اخبار اين است كه بداء به عنوان يك صفت كمالى براى خدا ثابت است.

2- اخبارى كه حقيقت بداء را نسبت به خدا بيان كرده از نظر اثر عملى و فعاليت حق مانند خبر 2 و 7 و 14 در خبر 14 مقام اثبات و اعلامى بداء را متعرض شده است و مى‌فرمايد: پيغمبر (ص) به صفت بداء مطلع بود و موارد تطبيق آن را مى‌دانست.

3- اخبارى كه اسباب موجب نقص در بداء را از خدا نفى كرده و او را از موجبات نقص منش بداء مبرا دانسته مانند خبر 9 و 10 و 11 و 14.

4- اخبارى كه موارد بداء را مشخص كرده مانند خبر 4 و 6 و 7.

5- اخبارى كه نحوه تحقق بداء را در خدا توضيح داده است به اندازه‌اى كه در خور فهم بشر است مانند خبر 5، در اين خبر دو سابقه انسانى را مطرح كرده است و از سنجش آن مقياسى براى فهم بداء بدست داده است:

1- سابقه عدم مطلق و نيستى محض كه ذات خدا در باره آن به هيچ وجه تجلى نداشته و نه تقدير و اندازه‌گيرى براى وجود او شده و نه نام او در ليست آفريدگان درج بوده و نه هستى يافته بوده. اين است كه مى‌فرمايد: لم يكن مقدرا و لا مذكورا.

2- تعلق تجلى حق بدان در مقام صفات الهيه و درج آن در ليست موجودات آينده كه مى‌فرمايد: مقدر بوده و مذكور و موجود نشده بود، مرحله‌