بردارد. نيروهاى درونى انسان از نظر كلى چهار قسم است:

1- قواى جسمى كه در جهاز تنفس و گوارش و جريان خون جستجو مى‌شوند و بعلاوه جهاز توليد نسل.

2- نيروى احساس كه رابطه انسان كوچك با محيط وسيع بيرون از او است.

ديدن و شنيدن و بوئيدن و چشيدن و بسيدن كه حواس خمسه ظاهره‌اند روابطى است ميان انسان و محيط خارج از او كه به وسيله چشم و گوش و بينى و زبان و همه بشره تن برقرار مى‌شود و در انسان روابط ديگرى هم با خارج وجود دارد كه از آنها به حواس باطنه تعبير مى‌كنند چون خيال و حافظه و واهمه و فكر و وجدان، و بوسيله اين نيروها انسان با عالم نامرئى هم مربوط مى شود و در حقيقت اين قوه‌ها ميانجى ميان دو عالم مرئى و نامرئى مربوط با انسان است كه از طرفى به وسيله حواس ظاهره با اين عالم پيوست دارند و از طرفى با عالم ديگر.

3- نيروى عواطف كه عبارت از تأثرات درونى است بر اثر تأثير محيط و مشاهده‌هاى روزمره چون شادى و بيم و اميد، پسند، خشم، مهر، كين، خرمى، آزردگى كه بدو لفظ جامع لذت و الم تعبير مى‌شوند.

اينها عواطف انسانند كه بر اثر احساسات وى پديد مى‌شوند و مبدأ كارها و اعمال او محسوب مى‌شوند، احساسات و عواطف مبدأ عمليات انسان است، به واسطه همين احساسات و عواطف است كه در انسان اراده و تصميم به وجود مى‌آيد و يا نمى‌آيد و انسان كارى را مى‌كند يا نمى‌كند.

احساسات انسان به واسطه عواطف او تعديل مى‌شوند يعنى انسان به واسطه عواطف خود رهبرى مى‌شود كه آن احساسات را كه رابطه ميان او و خارج هستند در حدى نگاه دارد كه زيان آور نباشند مثلا انسان در احساس حرارت يا برودت به وسيله عاطفه خود درك مى‌كند كه بايد در يك درجه معينى باشد، اگر از چهل بيشتر باشد او را مى‌كشد و اگر بسيار هم زير صفر باشد كشنده است.