بر عليه انصار با حق ما و دليل ما استدلال كردند و خلافت را براى ابو بكر منعقد كردند. ابو بكر هم آن را به عمر برگرداند تا در مقابل كار او تلافى كرده باشد.

شورى براى عثمان‌

سپس عمر خلافت را شورى بين شش نفر قرار داد. آنان هم مسأله را بر عهده عبد الرحمن بن عوف گذاردند. ابن عوف خلافت را براى عثمان قرار داد به شرط آنكه بعد از خودش به او برگرداند.

ولى عثمان بن عبد الرحمن حيله كرد، و ابن عوف كفر و جهل خود را ظاهر ساخت و در زمان حياتش بر عليه عثمان سخن گفت و فرزندان ابن عوف چنين پنداشتند كه عثمان او را مسموم كرد و از دنيا رفت‌[1].

جنگهاى جمل و صفين و نهروان‌

سپس طلحه و زبير بپا خاستند و به اختيار خود و بدون اجبار با على عليه السّلام بيعت كردند.

ولى بيعت خود را شكستند و خيانت كردند، و سپس عايشه را بعنوان خونخواهى عثمان با خود به بصره بردند[2].

سپس معاويه طاغيان اهل شام را براى خونخواهى عثمان فرا خواند و بر عليه ما جنگ بپا كرد.

سپس اهل «حروراء» با امير المؤمنين عليه السّلام مخالفت كردند به اين عنوان كه طبق كتاب خدا و سنت پيامبرش حكم كند!! در حالى كه اگر اين دو گروه‌[3] طبق آنچه با ايشان شرط

[1]« د»: ابن عوف خلع عثمان از خلافت و كفر او را اعلام كرد و گفت كه عثمان او را مسموم كرده است، و بدين صورت ابن عوف از دنيا رفت.

علامه امينى در الغدير: ج 9 ص 86 چنين روايت كرده است: هنگامى كه كارهاى خلاف عثمان ظاهر شد به عبد الرحمن بن عوف گفتند: اينها همه كار توست. گفت: چنين گمانى در باره او نداشتم، ولى قسم ياد مى‌كنم كه هرگز با او سخن نگويم.

[2]« د»: تا آنكه هر دو كشته شدند.

[3] يعنى اهل جنگ صفين و نهروان، و طبق نسخه« ب»: اگر آن دو نفر( يعنى حكمين).