روشن نموده است.

برخى نيز خواسته‌اند با تمسّك به مسأله بيعت كه در صدر اسلام بسيار معمول و متداول بوده است. چنين نتيجه‌گيرى كنند كه مشروعيت حاكم اسلامى از رأى و انتخاب مردم ناشى مى‌شود و مثلا مى‌گويند رسول خدا صلّى اللّه عليه و اله در غدير خم از مردم خواست تا با حضرت على عليه السّلام بيعت كنند؛ اگر مشروعيت يافتن حكومت حضرت على عليه السّلام واقعا هيچ ارتباطى به رأى مردم نداشت پس اصرار پيامبر بر بيعت مردم با آنان حضرت براى چه بود؟

امّا با اندكى تحقيق و تدّبر در مورد جايگاه بيعت در تاريخ صدر اسلام و اعراب آن زمان و همچنين فرمايشات پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و اله و نيز آيه شريفه‌ «يا ايها الرسول بلغ ما انزل اليك من ربك ...» كه در روز غدير خم نازل شده بخوبى روشن مى‌گردد كه بيعت درواقع عهدى بوده كه شخص بيعت‌كننده براى اطاعت و فرمان‌بردارى از شخص بيعت‌شونده با او مى‌بسته است؛ يعنى اعلام آمادگى شخص بيعت‌كننده براى همكارى و همراهى با يك فرمانده يا حاكم بوده است. و اين مسأله غير از مشروعيت‌بخشى و دادن حق حاكميت به يك فرد است. حقيقت امر در بيعت، سپردن التزام به اطاعت از حاكم مشروع و بر حق بوده است نه آن‌كه مشروعيت نيز با بيعت ايجاد گردد.

خلاصه و نتيجه مجموع آن‌چه در اين قسمت گفتيم اين است كه بر اساس مبناى صحيح اسلامى، مشروعيت ولى فقيه به نصب عام از طرف امام معصوم عليه السّلام است و مردم در تحقّق و استقرار و عينيّت بخشيدن به حكومت و حاكميت فقيه، نقش صددرصد دارند. و اين دقيقا شبيه آن چيزى است كه در مورد مشروعيت حكومت پيامبر و امامان معصوم عليهم السّلام و نقش مردم در حكومت آنان بيان كرديم.