افراد عصر خود باشد.

كلمات وحى، تكيه‌گاه اصلى فقها

فقاهت، به معناى استنباط احكام الهى از ادلّه‌ى شرعى است كه اين ادله، موضوع كار فقيه است.

قبل از توصيف روش استنباط فقها، نكته‌اى بايد روشن شود و آن اينكه، تكيه‌گاه اصلى فقها در استنباط احكام شرعيه، كلمات وحى است كه در «كتاب» و «سنت» وجود دارد و بايد كليه‌ى احكام و فتاواى صادره؛ مستقيم يا غير مستقيم، از اين سرچشمه گرفته شود، هيچ عالمى نمى‌تواند، در موضع انتساب حكم به خداوند، به غير از اين دو مأخذ، چيز ديگرى را به عنوان سند معرفى نمايد.

«اجماع» نيز براساس نظريه‌ى فقهاى شيعه، بايد كاشف از قول معصوم باشد تا بتوان از آن به عنوان مدرك حكم استفاده كرد؛ همچنين «عقل»، كه ابزار كشف مدلول كلمات وحى است.

براى نشان دادن اهميت به كار فقيه و ضرورت تفقه براى استنباط احكام الهى، به مراحل استنباط و تفقه به اختصار اشاره مى‌كنيم.

1. تحقيق در اصل صدور

اولين وظيفه‌ى فقيه در برخورد با كلمات معصومين عليهم السّلام، اين است كه اطمينان حاصل نمايد، آيا كلام و خبرى كه در اختيار اوست از طرف شارع صادر شده يا نه؟ شيخ انصارى رحمه اللّه كه از بزرگترين فقهاى سده‌هاى اخير است، مى‌گويد: «انّ اثبات الحكم الشرعى بالاخبار المروية عن الحجج عليه السّلام موقوف على مقدمات ثلاث: الاولى كون الكلام صادرا عن الحجة»[1]؛ همانا ثابت شدن حكم شرعى بوسيله اخبارى كه از ائمه عليهم السّلام روايت شده متوقف بر سه مقدمه است: اول اينكه كلام صادره از حجت و معصوم عليه السّلام باشد.

كه اين قسمت از كار فقيه را تحقيق در اصل صدور مى‌نامند. از نقطه نظر فوق، مجموعه‌ى كلمات منتسب به شرع را مى‌توان به دو قسمت تقسيم كرد.

[1] - فرائد الاصول؛ ص 66.