اجتماعى و در فضايى بسته، وقت خود را صرف پژوهش و نوآورى علمى نمايد. جريان نيازمندى‌ها و نظام انگيزه‌هاى اجتماعى، تعيين كننده‌ى افق‌هاى آينده‌ى علوم و پژوهش هستند و اين تصور كه اين‌كه انگيزه و موتور تحقيقات، حتى در مراكز پژوهشى و تحقيقى، صرفا روحيه‌ى دانش‌پژوهى و علم‌دوستى، يا به عبارت ديگر، «علم براى علم»، باشد، تصورى ساده‌انگارانه است.

در عصر جديد، مؤسسات تحقيقاتى به دنبال احساس نيازى كه به وجود آنها شد و براى تحقق بخشيدن به آرمان‌ها و اهداف فرهنگى، سياسى و اقتصادى در يك نظام اجتماعى پديد آمده و وظيفه‌ى حل معضلات جامعه و توليد قوانين حركت اجتماعى را بر عهده دارند.

به همين جهت، رشد دانش و تحقيق از تأسيس اصول و پيش‌فرض‌هاى اوليه گرفته تا انتخاب روش مناسب و توليد محصول و حتى حجم توليد و كشف روابط جديد، متأثر از گرايش‌هاى عمومى و تابع اهداف پيش‌بينى شده و مشخص است. معيار اساسى در ارزيابى گرايش‌هاى اجتماعى، پرستش خداوند و يا پرستش دنيا و لذات مادى آن است؛ البته در بعضى جوامع نيز گرايش‌هاى اجتماعى نه به صورت مطلق، بلكه به صورت تركيبى با نسبت‌هاى مختلف از اين دو مورد، شكل مى‌گيرد.

در نتيجه، اصطلاحات، مفاهيم و تعاريف در بستر انگيزه‌ها و اهداف متولد شده و به تبع همين انگيزه‌ها و اهداف مختلف، اشكال متفاوت پيدا مى‌كنند. بدين ترتيب، معمولا دستيابى به تعاريف واحد، خاصّه در علوم انسانى و به ويژه در عناوين و اصطلاحات كلى و شامل، ممكن نيست؛ چون هر فردى متناسب با نگرش و گرايش خاصى به تبيين و تعريف موضوع مى‌پردازد.

بنابراين مفاهيم و تعاريف رايج با وجود تفاوت‌ها و تعارض‌هايى كه بين آنها وجود دارد، براى اطلاع و آشنايى ارائه شده و تعريف منتخب، متناسب با نظام فكرى حاكم بر كتاب، عرضه مى‌شود.[1]

[1] - از آنجا كه كاربرى اصلى اين كتاب، آموزشى است از قضاوت صريح در مورد صحت و سقم تعاريف گوناگون پرهيز شده است تا اولا؛ متهم به يكجانبه‌نگرى و استبداد علمى نشويم و ثانيا؛ براى دانش‌پژوه، احساس استغناى از استاد و كلاس پيدا نشود و همواره روحيه تحقيق و فعاليت علمى جمعى افزايش يابد.