امير مؤمنان على عليه السلام مسئول اداره امنيت شهر كوفه بود. او به همراه برادرش نعمان در سپاه ابن سعد حاضر شد؛ سپس شبانه خود را به لشكر امام حسين عليه السلام رساند.[1]

از اين سعادتمندان مى‌توان پدر و فرزندى به نام‌ مسعود بن حجّاج تميمى‌ و عبدالرحمان‌ را نام برد كه هر دو به همين صورت در ابتداى امر با لشكر ابن سعد همراه شدند؛ ولى سرانجام به سوى لشكر امام حسين عليه السلام شتافتند و در ركاب آن حضرت به شهادت رسيدند.[2]

فرماندهان سپاه اعزامى از كوفه‌

1. عمر بن سعد، فرمانده كل‌

شناخت فرماندهان نظامى لشكر اعزامى ابن زياد، بسيار اهميت دارد؛ زيرا در رفع برخى شبهات نقش بزرگى دارد.

فرمانده كلّ اين سپاه عمر سعد بوده است.

پيش از پرداختن به اين بحث، ذكر دو نكته جالب است:

1. بنا بر نقل تاريخ‌نگاران، عمر سعد را فرمانده چهار هزار سرباز نمودند تا به فرماندهى او اين لشكر به جنگ ديلم‌[3] برود. در اين زمينه در بسيارى از منابع تاريخى اين گونه آمده است:

كانوا قد اعدّوا للخروج معه إلى الري لقتال الديلم؛[4]

لشكر براى رفتن به سمت رى و جنگ با ديلم آماده شدند.

[1] - أبصار العين في انصار الحسين عليه السلام: 187

[2] - همان: 193

[3] - اين نكته جاى تحقيق دارد كه آيا واقعاً در آن روزگار در رى از جنگ خبرى بوده است، يا اين فراخوان‌بهانه‌اى براى جمع كردن مردم و تشكيل لشكر بوده است؟

[4] - الاصابة: 2/ 171؛ الأخبار الطوال: 253؛ الفتوح: 5/ 85؛ مطالب السؤول في مناقب آل الرسول عليهم السلام: 400؛ تاريخ الاسلام: 5/ 25؛ لواعج الاشجان: 105