اكنون با توجه به اين توضيحات و روشن شدن حقيقت مفهوم ولايت فقيه، پس از تذكر يك نكته، به ذكر دلايلى كه ولايت فقيه را اثبات مى‌كند خواهيم پرداخت.

ولايت فقيه؛ تقليدى يا تحقيقى‌

از آن جهت كه مسأله ولايت فقيه دنبال بحث امامت است، لذا گاهى گفته مى‌شود اين مسأله از «مسائل كلامى» و از مباحث مربوط به «علم كلام» است. علم كلام، در معناى خاصّ آن، علمى است كه به مباحث مربوط به اصول دين، يعنى مباحث مربوط به خدا، نبوّت و معاد مى‌پردازد. پس از اثبات نبوّت در علم كلام، اين سؤال پيش مى‌آيد كه «بعبد از پيامبر اسلام مسأله رهبرى و جامعه اسلامى چه مى‌شود؟» و به دنبال اين سؤال بحث امامت مطرح مى‌گردد و شيعه بر طبق ادلّه‌اى كه دارد حقّ رهبرى جامعه را پس از پيامبر اسلام صلّى اللّه عليه و اله با امام معصوم عليه السّلام مى‌داند. به دنبال اثبات امامت امام معصوم اين سؤال مطرح مى‌شود كه «در زمانى مثل زمان ما كه عملا دسترسى به امام معصوم وجود ندارد، تكليف مردم و رهبرى جامعه اسلامى چيست؟» و به دنبال اين سؤال است كه بحث ولايت فقيه مطرح مى‌شود. از آن جا كه مشهور است «تقليد در اصول دين جايز نيست» برخى تصوّر كرده‌اند كه چون مسأله ولايت فقيه به تركيبى كه گفته شد از مباحث اصول دين و علم كلام است، بنابراين مانند بحث اثبات وجود خدا و يا نبوّت پيامبر، اين بحث هم يك مسأله‌اى است كه هر كسى خودش بايد برود تحقيق كند و خلاصه اينكه تقليدى نيست.

امّا واقيعت اين است كه چنين تصوّرى درست نيست و در اين رابطه بايد بگوييم كه اوّلا اين گونه نيست كه هر مسأله‌اى كه از مسائل علم كلام و از فروعات مربوط به‌