در نهايت در تعريف بيعت مى‌توان گفت:

بيعت از ماده بيع در اصل به معناى دست دادن به هنگام قرارداد معامله است و سپس به دست دادن براى پيمان اطاعت اطلاق شده است و آن‌چنين بود كه هرگاه كسى مى‌خواست اعلام وفادارى به ديگرى كند، او را به رسميت بشناسد و از فرمانش اطاعت كند، با او بيعت مى‌كرد و شايد اطلاق اين كلمه به اين معنا از اين جهت بود كه هريك از دو طرف تعهّدى هم‌چون تعهّد دو معامله‌گر در برابر ديگرى مى‌كردند. 7

پس مى‌توان گفت كه بيع و بيعت، هم‌ريشه و مصدر «باع» هستند و همان‌گونه كه بيع، خريد و فروشى است كه براساس آن، بين خريدار و فروشنده مال مبادله مى‌شود، بيعت نيز معامله‌اى است كه بين افراد جامعه با رهبرشان انجام مى‌گيرد و در نتيجه، مردم با بيعت، مطيع فرمان‌هاى رهبر مى‌شوند. بنابراين، بيعت براى پذيرش اطاعت و اعلام وفادارى است و وقتى كسى بيعت مى‌كند، درواقع پذيرنده بيعت را به رهبرى به رسميت مى‌شناسد و بر خود لازم مى‌داند كه از وى اطاعت كند. رهبر نيز براى برقرارى عدالت و مصالح اجتماعى تلاش مى‌كند و از حق مردم دفاع مى‌كند.

افزون بر اين، همان‌گونه كه متداول‌ترين شيوه‌هاى انشا در معامله دست دادن است، براى بيعت نيز همين شيوه عمل شده و دست‌دردست گذاشتن براى تثبيت ولايت كفايت مى‌كند- تفصيل اين بحث خواهد آمد.

اصل امضايى بيعت‌

قراين نشان مى‌دهد كه بيعت از ابداعات مسلمانان نيست، بلكه سنّتى بوده كه قبل از اسلام در ميان عرب رواج داشته و اسلام آن را تأييد و امضا كرده است؛ زيرا در آغاز اسلام، وقتى طايفه اوس و خزرج در موقع حج از مدينه به مكه آمدند و با پيامبر اسلام صلّى اللّه عليه و اله و سلّم در عقبه بيعت كردند، با مسئله بيعت، مانند امرى آشنا برخورد كردند. بنابراين، اسلام بيعت را تأسيس نكرد، بلكه آن را تأييد و امضا نمود.