عباسى در هيچ زمان نتوانستند با نابود كردن امام، جريان امامت را نابود كنند و اين خنجر برنده همواره در پهلوى دستگاه خلافت، فرو رفته مانده و به صورت تهديدى هميشگى آسايش را از آنان سلب كرد.

* آغاز امامت‌

هنگامى كه حضرت موسى بن جعفر عليه السلام پس از سالها حبس در زندان هاورنى، مسموم و شهيد شد، در قلمرو وسيع سلطنت عباسى اختناقى كامل حكمفرما بود.

در آن فضاى گرفته كه به گفته يكى از ياران امام على بن موسى عليه السلام‌ از شمشير هارون، خون مى چكيد. بزرگترين هنر امام معصوم و بزرگوار ما آن بود كه توانست درخت تشيع را از گزند طوفان حادثه سلامت بدارد. و از پراكندگى و دلسردى ياران پدر بزرگوارش مانع شود و با شيوه تقيه آميز و شگفت آورى جان خود را كه محور و روح جمعيت شيعيان بود، حفظ كرد.

و در دوران قدرت مقتدرترين خلفاى عباس و در دوران استقرار و ثبات كامل آن رژيم، مبارزات عميق امامت را ادامه داد. تاريخ نتوانسته است ترسيم روشنى از دوران ده ساله زندگى امام هشتم، در زمان هارون و بعد از او در دوران پنچ ساله جنگهاى داخلى ميان خراسان و بغداد به ما ارائه كند.

* علويان و مأمون‌

اما به تدبير مى توان فهميد كه امام هشتم در اين دوران همان مبارزه دراز مدت اهل بيت عليهم السلام را كه در همه اعصار بعد از عاشورا استمرار داشته با همان جهت گيرى و همان اهداف ادامه مى داده است.