به جهت ترسيدن از آنان باشد- سرزنش مى‌كند.

امام عليه السّلام آنگاه سخن خود را متوجّه گروه مسلمانان كرده، درباره وحشتى كه در دل دشمنان آنان وجود دارد چنين مى‌فرمايد:

... إنّما هي بما يرجى عندكم من القيام بحقّ اللّه و إن كنتم عن أكثر حقّه تقصرون، فاستخففتم بحقّ الأئمّة عليهم السّلام. [ثمّ جرى في كلامه عليه السّلام إلى أن قال:] و قد ترون عهود اللّه منقوضة فلا تفزعون، و أنتم لبعض ذمم آبائكم تفزعون، و ذمّة رسول اللّه محقورة، و العمى و البكم و الزّمنى في المدائن مهملة لا ترحمون. [إلى أن قال:] و بالإدهان و المصانعة عند الظّلمة تأمنون. كلّ ذلك ممّا أمر اللّه به من النّهي و التّناهي و أنتم عنه غافلون، و أنتم أشدّ مصيبة لما غلبتم عليه من منازل العلماء لو كنتم تسعون.

ذلك بأنّ مجاري الأمور و الأحكام على أيدي العلماء باللّه على حلاله و حرامه.

فأنتم المسلوبون تلك المنزلة، و ما سلبتم ذلك إلّا بتفرّقكم عن الحقّ ...

... اين وحشت آنان بدان جهت است كه مى‌ترسند شما آيين حقّ را برپا داريد؛ هرچند شما در بيشتر حقوق الهى كوتاهى مى‌كنيد و از آن جمله حقّ ائمّه عليهم السّلام را سبك شمرده‌ايد. [سپس سخنان خود را ادامه مى‌دهد، تا آنجا كه مى‌فرمايد:] و شما مى‌بينيد كه پيمانهاى الهى شكسته مى‌شود ولى شما ناله و فرياد سر نمى‌دهيد، درحالى‌كه به جهت بعضى از حقوقى كه پدرانشان بر گردن شما داشته‌اند ناراحت شده، فزع مى‌كنيد. آيا نمى‌بينيد كه حقوق پيامبر خدا حقير شمرده شده است و اشخاصى نابينا و لال و معلول در شهرها مورد توجّه نيستند و به آنها هيچ‌گونه ترحّم نمى‌شود. [تا آنجا كه مى‌فرمايد:] با سازشكارى و چاپلوسى خود را در پناه ستمكاران قرار مى‌دهيد. اينها، همه، ازآن‌روست. كه خداوند شما را از اين امور بازداشته، فرمان داده است كه ديگران را هم از آن بازداريد و حال آنكه شما از آن غافليد. مصيبت شما از مصيبت ساير مردم سهمگينتر است، زيرا شما از مقام و منزلت دانشمندان برخورداريد، البتّه اگر كوشا باشيد. و اين همه بدان جهت است كه مجارى امور و احكام اسلامى به دست علماى ربّانى است كه به احكام الهى آگاه بوده، نسبت به حلال و حرام او امانتدارند. امّا اين مقام و موقعيّت اكنون از شما سلب شده است و تنها علّت اين سلب مقام، پراكندگى شما از گرد محور حقّ است ...

اين حديث، تا انتها، دستور العمل و موعظه‌اى براى قاطبه مسلمانان است، چه آنان كه در آن زمان حاضر بوده‌اند و چه غايبان و چه كسانى كه بعدا آمده و خواهند آمد.

امّا اينكه در عبارت‌ «العلماء باللّه الامناء على حلاله و حرامه» لفظ ائمّه نيامده بلكه از لفظ «العلماء» استفاده شده است، شايد بدان جهت باشد كه خواسته است حكم را به تمام‌