بهر آنكه ايشان نايب‌[1] خليفه‌اند و شعار او دارند و خليفه و گماشته پادشاه‌اند و شغل او مى‌كنند. و همچنين خطيبان را كه اندر مسجدهاى جامع نماز مى‌كنند اختيار كند تا مردمانى پارسا و قرآن‌خوان باشند كه كار نماز نازك است و نماز مسلمانان بدان امام تعلّق دارد و چون نماز امام با خلل بود آن قوم هم نمازشان با خلل باشد. و همچنين بهر شهرى محتسبى بايد گماشت تا ترازوها و نرخها راست مى‌دارد و خريد و فروختها مى‌داند تا اندر آن راستى رود، و هر متاعى كه‌]82 b[ از اطراف‌[2] آرند و در بازارها فروشند احتياط تمام كند تا غشى و خيانتى نكنند و سنگها راست دارند و امر معروف و نهى منكر بجاى آرند. و پادشاه و گماشتگان بايد كه دست او قوى دارند كه يكى از قاعده مملكت و نتيجه عدل اين است و اگر جز اين كنند درويشان در رنج افتند و مردم بازارها چنانكه خواهند خرند و[3] چنانكه خواهند فروشند و فضله‌جوى‌[4] مستولى شوند و فسق آشكارا شود و كار شريعت بى‌رونق گردد. و هميشه اين كار يكى از خواص را فرمودندى يا خادمى را يا پيرتركى را تا هيچ محابا نكردى و خاص و عام از او بترسيدندى همه كارها بر انصاف بودى و قواعد اسلام محكم چنانكه در حكايات آمده است.

حكايت در اين معنى‌

7- چنين گويند سلطان محمود همه شب با خاصگيان و نديمان خويش شراب خورده بود و بامداد صبوح كرده. على نوشتگين و محمّد عربى كه سپاه- سالاران محمود بودند در آن مجلس حاضر بودند و همه شب بيدار بودند با محمود شراب خورده. چون روز بچاشتگاه رسيد على نوشتگين را سر گران‌[5] گشت و رنج بيدارى و افراط شراب بر او اثر كرد. دستورى خواست تا بخانه خويش رود. محمود گفت «صواب نيست روز روشن بدين حال چنين مست‌

[1] - نايب‌C : نايبان‌N -:P

[2] - از اطراف‌N -:PC

[3] - چنانكه خواهند خرند وN -:P

[4] - فضله‌جوى وN : فضله‌خورC -:P

[5] - را سركران‌NC : سركردان‌P