مسلمان نبودند، فرياد الله‌اكبر سر دادند! وقتى امروز تظاهرات سياهان امريكا تمام شد، سخنران تظاهرات- كه از سياهان مسلمانِ معروف است- سوره‌ى حمد را بلند خواند، جمعيت با او تكرار كردند و او سوره را براى مردم ترجمه كرد. حركت طبيعت انسانى اين است:

تو در نماز عشق چه گفتى كه سالهاست‌

بالاى دار رفتى و آن شحنه‌هاى پير

از مرده‌ات هنوز، پرهيز مى‌كنند![1]

اينجاست كه نام، سخن و فرياد امام بزرگوار ما معنا پيدا مى‌كند. از ابتدا نمى‌شود معناى بسيارى از حرفها را فهميد. «ما توى دهن امريكا خواهيم زد». چطور توى دهن امريكا خواهيد زد؟ اين سؤال آدمهايى است كه نه به خود، نه به معنويت، نه به خدا و نه به معجزه‌ى اراده‌ى انسان، باور ندارند و طبيعت ملتها و تاريخ آنها را نمى‌شناسند. نظام بشرى يك تاريخ، يك جريان و يك حقيقت زنده است. چه كسى است كه اين حقايق را بفهمد!؟

اسلام و امريكا

من براى امام هيچ تعبيرى بهتر از «حكيم» پيدا نكردم. حكماى اسلامى، حكمت را اين‌طور معنا كرده‌اند: «الحكمه صيروره الانسان عالماً عقلياً مضاهياً للعالم العينى». وقتى حكيم نگاه مى‌كند، حقايقى را كه چشم عادّى عاجز از ديدن آنهاست، مى‌بيند. در واقع اين امر چندان هم دشوار نيست. حكيم نگاه مى‌كند و جريانى را مى‌بيند. آدمى كه اسب سوارى يا اتومبيلرانى را تجربه نكرده باشد، در مرحله‌ى عمل حركت نسنجيده‌اى مرتكب مى‌شود و خيال مى‌كند شجاعت به خرج مى‌دهد. شما كه در اين امور ماهريد، مى‌بينيد لحظه‌اى ديگر سرنگون خواهد شد. هر چه به او تذكّر مى‌دهيد، نمى‌فهمد. اين، نوعى حكمت است. در ابعاد كوچك، حكمت اين است. در ابعاد وسيع، مثال حكمت آن است كه مى‌گويد: «توى دهن امريكا مى‌زنيم». عده‌اى گفتند: چطور توى دهن امريكا مى‌زنيد؟ پوزخند زدند و گفتند: آقا در اينجا نشسته‌اند، چهار تا بچه حزب‌اللّهى هم دور ايشان را گرفته‌اند و مى‌خواهند با كلاشينكف به مبارزه با موشكهاى قاره‌پيما و بمب اتمى بروند! ... خيال كرده‌اند مقصود ما از اين كه گفتيم «توى دهن امريكا

[1] - بخشى از شعر حلّاج سروده‌ى محمّدرضا شفيعى كدكنى( م. سرشك).