معرفت، فضاى معنوى و مادى را در آن نقطه، دگرگون مى‌كند.) اين، يك نقطه با بركت است. لذا، زيارت شما، از اين جهت هم براى من پرجاذبه و شيرين است.

به دنبال جايگاه واقعى‌

اكنون، براى اينكه شما جوانان عزيز، قدرى درباره‌ى مسائل اساسى اين ملّت، براى امروز و فردا تأمّل كنيد- كه البته جوان نمى‌تواند تأمّل نكند؛ و تأمّل مى‌كند- فرصت را مغتنم بشماريم و بينديشيم كه واقعاً ملت ايران براى پيدا كردن جايگاه واقعى خود، ديروز چه خطى را بايد تعقيب مى‌كرد و امروز بايد به تعقيب چه راهى بپردازد؟ اين، يك مطلب كلّى است. اما همين مطلب كلّى، مى‌تواند در رفتار و عملكرد يكايكِ ما، مؤثر باشد. نكته‌ى اوّل- كه من مكرّر آن را گفته‌ام، و باز هم مايلم تكرارش كنم- اين است كه اين قطعه از جهان، و همين مجموعه‌اى كه امروز ما، مردم ايران، آن را متعلق به خودمان مى‌دانيم و نامش ايران است، از لحاظ تاريخى، آن هم در دوران اسلامى، يك قطعه‌ى برجسته است. ممكن است كسى بپرسد «مگر اين نكته‌اى كه شما رويش تكيه مى‌كنيد، مورد ترديد است؟» در جواب عرض مى‌كنم: بله. كسانى مى‌خواهند در اين نكته ترديد ايجاد كنند، و گذشته‌ى ما را به‌دست فراموشى بسپارند.

غربزدگى‌

اگر يك ملت، يا مجموعه‌اى از مردم، احساس كردند كه در گذشته‌ى تاريخى‌شان هيچ نكته‌ى برجسته‌ى عقلانى و علمى وجود ندارد، در خود احساس حقارت مى‌كنند. و اين احساس حقارت، موجب مى‌شود كه در مقابل درخشش دانش جديد در جهان، از لحاظ سياسى، معنوى و فكرى هم، اعتماد به نفس خود را از دست بدهند. اين حالت، همان حالتى است كه در روشنفكرى جديد، كه از اواخر دوران قاجاريه در اين كشور به‌وجود آمد، اصرار شد تا تكوين يابد. البته در آن زمان، از يك نفر نقل شده است كه ايران بايد جسماً و روحاً و ظاهراًو باطناً، فرنگى‌ماًب شود! اما اگر شما به تاريخ معاصر نگاه كنيد، مى‌بينيد يك نفر نبود كه اين طرز فكر را داشت. از اواخر دوران قاجاريه، رجالى كه سرشان در دامن محافل پنهان فراماسونرى و دستشان در دستِ سياست‌بازانِ دولتهاى بزرگ آن زمان، يعنى روس و انگليس‌