صحبت از آخوند مى‌شود، در نظرگاه مجموعه‌ى دانشگاهى، فردى اولا بى‌سواد و جاهل تصور شود كه خيال مى‌كند امور تحقيقى او علم است، ولى اصلا از علم و معلومات و بينش و سواد بويى نبرده است! دوم اينكه، روحانى اهل دنيا و اهل اوقاف خورى و چاپيدن اين وآن و سركيسه كردن مردم، به شيوه‌ى رمالها و فالگيرهاست! روحانيت به دانشگاهيان، اين‌گونه معرفى شده بود. يعنى برنامه‌ريزى بر اين اساس بود كه قداست و تقوى و زهد را، كه ويژگى ديگرِ روحانيت است، در چشم دانشگاهيان و توده‌ى دانشگاهى، مخدوش جلوه دهند. علاوه بر اين، بد بودنِ دانشگاهيان با بازاريان به‌طور نهادى و بنيانى، يك امر قهرى‌ست؛ كه مرحوم آل‌احمد آن رادنبال كرده، و بنده هم يك فلسفه و بينش و انسان شناسى خاص نسبت به اين قضيه كه «چه قشرهايى با چه قشرهايى بد هستند»، دارم.

ويرانگر اوهام‌

از دو قشرى كه با هم بدند، دانشگاهيان و بازاريان‌اند؛ كه دلايلى هم براى خود دارند. يكى از دلايل اين است كه دانشگاهيان، قشر بازارى را همواره تابع و دنباله‌رو علما مى‌ديدند. به تعبيرى ديگر، بازاريان را لشكر علما مى‌دانستند؛ كه به آنها پول مى‌دهند، حرف آنها را گوش مى‌كنند و به حرف آنها، دكان‌ها را مى‌بندند. البته اين، يكى از علل است؛ و علل ديگرى هم دارد. بحمدالله، با شروع نهضت و بعد هم پيروزى انقلاب و مهمتر از همه وجود آن شخصيت عظيم امام، كه باطل كننده‌ى همه‌ى اسطوره‌ها و افسانه‌ها بود، جوّ به كلى عوض شد. امام واقعيتى بود كه طبعاً همه‌ى اوهام را زايل مى‌كرد. اگرچه عده‌اى هنوز هم دست برنداشته‌اند، و كارهايى را كه در گذشته و اوايل انقلاب مى‌كردند هنوز هم ادامه مى‌دهند و بعد از اين هم ادامه خواهند داد؛ ولى شما با اين كارها مبارزه مى كنيد. البته مبارزه با اين كارها، با تبليغات و شعار نمى‌شود.

«بيار آنچه دارى ز مردى و زور.» بايد عمل نشان بدهيد. ما انبارهايى پر از كالا- البته بدون بسته‌بندى مناسب- داريم، اما فروشگاه كوچكى را كه حجم يك گوشه آن انبار را هم ندارد، نتوانسته‌ايم پركنيم. اين، خيلى درد است! مواد اوليه فراوان را آنجا گذاشته‌ايم، و يك فروشگاه كوچك را نتوانسته‌ايم از اين مواد اوليه پركنيم، كه مردم استفاده كنند. اين، درد بسيار بزرگى است. ولى شما، حلقه ميانه را به وجود مى‌آوريد. البته اين حلقه ميانه، به‌طور بنيانى، جزو كارهاى آقاى مصباح، حفظه الله تعالى وادام الله بقائه، است.