به نظر امام خمينى رمز وقوع و پيروزى انقلاب اسلامى را بايد در تغيير درونى ياتغيير نفس‌هاى مردم، يعنى ايمان و اسلام‌خواهى، درخواست تشكيل حكومت اسلامى، اتكال به خداوند، شهادت‌طلبى،[1] وحدت ملت بر مبناى اسلام و اعتمادبه‌نفس آنان‌[2] جستجو كرد:

رمز پيروزى شما اول ايمان ثابت و بعد وحدت كلمه [بود].[3]

اساس اين نهضت از دو جا سرچشمه گرفت: يكى از شدت فشار خارجى و داخلى و اختناق‌هاى فوق‌العاده ... و يكى ديگر آرزوى ما براى يك حكومت اسلامى و يك حكومت عدل.[4]

ما به قدرت طبيعى بر اين مشاكل و بر اين مصيبت‌هايى كه وارد شده است، فائق نيامده‌ايم ... ما به اينها كه غلبه كرديم، ملت ما كه در اين نهضت پيروز شد، اين فقط براى اتكال به خدا بود.[5]

ما مى‌دانيم كه اين انقلاب بزرگ كه دست جهان‌خواران و ستمگران را از ايران بزرگ كوتاه كرد، با تأييدات غيبى الهى پيروز گرديد.[6]

در ادامه به بيان ديدگاه‌هاى امام دربار اوضاع ايران پيش از انقلاب و چند نقطه اشتراك و افتراق ميان ديدگاه‌هاى ايشان و نويسندگان خارجى مى‌پردازيم.

يك. اوضاع ايران پيش از انقلاب‌

به نظر امام خمينى (قدس سره)، ويژگى‌هاى رژيم پهلوى و اوضاع ايران پيش از انقلاب را كه در وقوع انقلاب مؤثر بود، مى‌توان چنين بيان كرد:

1. ترويج انواع فساد

(مانند كشف حجاب و غيره) به‌منظور تخريب قوه تفكر مردم و

[1]. موسوى خمينى، صحيفه امام، ج، ص 491.

[2]. همان، ج 18، ص 93.

[3]. همان، ج 6، ص 310.

[4]. همان، ج، ص 85.

[5]. همان، ج، ص 502.

[6]. همان، ج 21، ص 401.