درخصوص حركت‌هايى كه به پيروزى مى‌رسند، زمان و سرعت پيروزى انقلاب تابعى ازعوامل مختلف، از قبيل ميزان قدرت رژيم سياسى، انسجام يا تباهى طبقه حاكم (ازدست‌دادن اعتقاد به حقانيت خود و اعتمادبه‌نفس)، ميزان و نوع حمايت خارجى از رژيم سياسى، ميزان گسترش، مبنا و محتواى آرمان انقلابى و راهبردها و تاكتيك‌هاى رهبرى انقلاب است.

در اين ميان نقش دو عامل آرمان و رهبرى انقلاب قاطع و تعيين‌كننده است؛ و درصورتى‌كه آرمان انقلابى به فرهنگ كشور پيوند خورده، اصيل و غيروارداتى بوده، قادر باشد جمعيتى عظيم از توده‌ها و نخبگان را با خود همراه كند، زمينه‌اى بسيار قوى در اختيار رهبران انقلابى قرار مى‌دهد تا به سازمان‌دهى و بسيج توده‌ها پرداخته، امكان ابتكار عمل را از رژيم سياسى بگيرند. اين وضعيت در زمان وقوع و پيروزى انقلاب اسلامى آشكار بود. حركت بسيار گسترده مردمى در جريان انقلاب اسلامى به‌سرعت شرايط را برگشت‌ناپذير كرده، رژيمى را كه تصور پيروزى بر آن وجود نداشت، در مدت تقريبى يك‌سال و يك ماه از پاى در آورد.

دراين‌باره، نقش رهبرى امام خمينى (قدس سره) كه از ابتدا به نقش مرجعيت عامه تأكيد داشت و در زمان انقلاب از راهبرد مبارزه منفى، يعنى بهره‌گيرى از تظاهرات و اعتصابات سراسرى و عدم درگيرى با نيروهاى مسلح استفاده كرد نيز مهم و تعيين‌كننده بود.

دو. در ثبات پس از پيروزى انقلاب اسلامى‌

انقلاب‌ها پس از پيروزى، معمولًا با طوفانى از حوادث مواجه مى‌شوند. اين حوادث در سرعت و ميزان ايجاد ثبات مؤثراند. پس از پيروزى انقلاب، مجموعه مخالفان انقلاب، ازجمله بازماندگان رژيم سابق، معمولًا با كمك و سازمان‌دهى قدرت‌هاى خارجى معارض انقلاب، مقابل انقلاب صف‌آرايى مى‌كنند.

سرعت ايجاد و ميزان ثبات پس از پيروزى انقلاب نيز، تابعى از وضعيت نيروى اجتماعى و عناصر آن، يعنى آرمان، رهبرى و روحيه انقلابى است. آرمان هرچه بيشتر با فرهنگ كشور