«آيا مخلوط كردن دو هدف، دو حركت و دو مقصد كه فيل و فنجان وار از هر جهت در دو سطح بى‌نهايت متفاوت باشند با هيچ اصل و منطقى و عقلى جور درمى‌آيد.»[1]

«حكومت و سياست يا اداره امت و مملكت و ملت از ديدگاه ديانت و بعثت پيامبران، با ساير مسائل و مشاغل‌زندگى تفاوتى‌اصولى ندارد. همان طور كه قبلًا گفته شد، اگر اسلام و پيامبران به ما درس آشپزى و باغدارى يا چوپانى نداده و به خودمان واگذار كرده‌اند تا با استفاده از عقل و تجربه و تعليمات و با رعايت پاره‌اى احكام حلال و حرام شرعى، آنها را انجام دهيم، امور اقتصاد و مديريت و سياست هم به عهده خودمان مى‌باشد.»[2]

با بررسى مطالب آقاى بازرگان متوجه مى‌شويم كه او قائل است حاكميّت از ديدگاه اسلام و معصومين (ع) «نه از آن خودشان و نه از آن خدا، بلكه از آن امت و به انتخاب خودشان است.»[3] بنابراين حاكميت از آن خداوند متعال نيست. از اين‌رو، ايشان در اين كتاب طرفدار انديشه جدايى دين از سياست است.

در بخش پيشين و در بحث رابطه دين و سياست، ثابت كرديم كه انديشه جدايى دين از سياست در اسلام راه ندارد و با دلايل عقلى و نقلى ثابت كرديم كه حاكميّت از آن خداوند متعال است.

همان گونه كه در بخش اول متذكر شديم، توحيد داراى مراتب گوناگون و از جمله مراتب توحيد كه لازمه ايمان به شمار مى‌آيد، توحيد در ربوبيت است. كسى كه به توحيد اعتقاد دارد نمى‌تواند برخى از مراتب آن را ناديده بگيرد. بنابراين نمى‌توان توحيد را هدف بعثت پيامبران قلمداد كرد و در عين حال، وضع قانون الهى براى اداره جامعه بشر و نيز

[1] - همان، ص 40.

[2] - همان، ص 80.

[3] - همان، ص 44.