است و جاى‌گير وقوف اختيارى است كه اگر عمداً تركش كند حجش باطل است، بنابراين وقوف ركنى و واجب در اين دو اضطرارى يكسان است ولى در اختيارى متفاوت است.

مسأله 5- اگر جورى معذور بود كه وقت دوّم اضطرارى مشعر را هم نتوانست وقوف كند، اينجا اگر اختيارى عرفه را وقوف كرده و از مشعر هم در ضمن يكى از سه وقت وقوفش عبور كرده ظاهراً حجش درست است كه اين خود يا به حساب وقوف اضطرارى و يا ركنى اختيارى است، و اگر عبور هم نكرده ظاهراً حجش صحيح است.

مسأله 6- اگر به عذرى موجّه وقوف اضطرارى اوّل را درك كرد و پيش از طلوع فجر به سوى منى كوچ نمود، آيا مانند آن است كه وقوف اختياريش را درك كرده، كه در اين صورت چنانچه وقوف اختيارى عرفات را هم درك كرده باشد حجش صحيح است؟ يا مانند اختيارى مشعر در اين جهت نيست كه نتيجه حجش باطل است؟ مسأله جاى اشكالى و تردد است و اظهر اين است كه صحيح باشد، ولى اگر فقط وقوف دوّم اضطرارى مشعر را درك كرد، و ديگر هيچ، ظاهراً باطل است.

مسأله 7- آنچه مسلم است اين است كه اگر وقوف بين‌الطلوعين مشعر را يك‌سره و بدون عذر ترك كند حجش در هر صورت باطل است و تفاصيل نسبت درك دو وقوف با يكديگر پس از اندكى خواهد بود.

مسأله 8- كارى كه در اين وقوف صريحاً مورد امر است ياد كردن خداست كه «فَإِذا أَفَضْتُمْ مِنْ عَرَفاتٍ فَاذْكُرُوا اللَّهَ عِنْدَ الْمَشْعَرِ الْحَرامِ ...» «چون از عرفات كوچ كرديد خداى را نزد مشعرالحرام ياد كنيد» و تنها ذكر خدا كه اينجا مشعرالحرام است و ياد غير خدا حرام است.