چكيده‌

1. اروپاى قرن نوزدهم متأثر از عوامل مختلف، شاهد پيشرفت‌هاى علمى و تكنولوژى فراوانى است.

2. پيشرفت‌هاى اروپاييان در قرن نوزدهم زمينه‌اى براى ايجاد منطقه نفوذ در كشورهاى ديگر شد و ادامه سياست‌هاى استعمارى اروپا را فراهم آورد.

3. جامعه ايران از نظر سياسى- اجتماعى در قرن نوزدهم در وضعيت نامطلوبى به‌سر مى‌برد كه ناشى از بى‌كفايتى حاكمان و وادادگى آنان در برابر تحميلات خارجى بود.

4. ارتباط ايران و غرب در اين زمان بيش از پيش گسترش يافت و در اين خصوص از سوى روشنفكران و سياحان ايرانى، مقايسه‌اى نيز ميان وضعيت ايران و غرب صورت گرفت.

5. شكست ايران در جنگ‌هاى ايران و روس و مقايسه وضعيت ايران و غرب، اين پرسش را پيش‌رو نهاد كه چرا غرب پيشرفت كرد و ايران عقب ماند؟ در پاسخ به اين سؤال دو ديدگاه براى برون‌رفت ايران از اين وضعيت مطرح شد: يكى پيشرفت ايران را در الگوبردارى تقليدى از غرب و نفى فرهنگ خودى مى‌دانست كه به‌عنوان الگوى ترقى مطرح مى‌شود و ديگرى نيز فاصله گرفتن از آموزه‌هاى اصيل اسلامى را عامل عقب‌ماندگى ايران مى‌شمرد و راه برون‌رفت از اين وضعيت را تمسك به فرهنگ خودى مى‌دانست. اين الگو در قالب الگوى تعالى مطرح مى‌گردد.

پرسش‌

1. ساختار و وضعيت سياسى ايران در قرن نوزدهم را بيان داريد و تحليل كنيد كه اين امر چه تأثيرى بر ديگر مشكلات جامعه ايران داشت؟

2. چه عواملى سبب شد كه ايرانيان از خود بپرسند چرا عقب‌مانده و يا عقب نگاه‌داشته شده‌اند؟

3. منظور از الگوى ترقى غربى در ايران معاصر چيست و چه ويژگى‌هايى دارد؟

4. شاخصه‌هاى الگوى پيشرفت و تعالى ايران را توضيح دهيد.

براى پژوهش‌

1. وضعيت آمريكا در قرن نوزدهم را از نظر اقتصادى، اجتماعى و سياسى بررسى نماييد.