3. جهاد؛ ضرورت دين اجتماعى‌

اصل مقابله با دشمن و توجه به نظام جنگى و تدافعى امروزه يك اصل مسلّم در بين همه كشورها تلقّى مى‌شود. از آن‌جا كه آيين اسلام- برخلاف مسيحيت- داعيه تشكيل حكومت دينى دارد، نمى‌تواند بدون لحاظ اصل جهاد و مقابله با دشمن، به مقصود خود نايل گردد، منتهى بايد از آن به نحو عقلانى و شايسته استفاده كند. ازاين‌رو، انتقاد از اصل تشيع جهاد در اسلام، ناديده گرفتن غايت آن است و از آن سست‌تر، مقايسه اسلام با مسيحيت. استاد در اين زمينه مى‌نويسد:

مى‌گويند: مسيحيت اين افتخار را دارد كه هيچ اسمى از جنگ در مسيحيت نيست. اما ما مى‌گوييم: اسلام اين افتخار را دارد كه قانون جهاد دارد.

مسيحيت كه جهاد ندارد، چون هيچ چيز ندارد، جامعه و قانون و تشكيلات اجتماعى براساس مسيحيت ندارد تا قانون جهاد هم داشته باشد. در مسيحيت، چيزى نيست، چهار تا دستور اخلاقى است، يك سلسله نصيحت‌هاست، اسلام آمده جامعه تشكيل بدهد، آمده كشور تشكيل بدهد، آمده دولت تشكيل بدهد، آمده حكومت تشكيل بدهد، رسالتش اصلاح جهان است. چنين دينى نمى‌تواند بى‌تفاوت باشد، نمى‌تواند قانون جهاد نداشته باشد[1].

4. برگشت جهاد به دفاع از اسلام‌

نكته چهارمى كه در تحليل تجويز جهاد در اسلام، بايد به آن توجه داشت كالبد شكافى جهاد و فلسفه و انگيزه آن است. جنگ‌هاى فرمانروايان دنيوى معمولا به دليل آمال پست دنيوى از قبيل چپاول سرزمين يا حقوق و منافع ديگران، جاه‌طلبى و حسّ برترى نژادى است. اما خداوند و آيين مقدس اسلام برتر از آن است كه حكم جهاد را به اين دلايل تجويز كرده باشد، بكله هدف‌

[1] - جهاد، ص 17 و 18.