نتيجه‌

اعتقاد به ساختار اجرايى اسلام و پيش‌بينى جايگاه «امامت» و ناگسسته بودن اسلام از حكومت، باور امام را درباره الهى و دينى بودن سمت حكومتى پيامبر صلّى اللّه عليه و اله و امامت و رهبرى دينى آن حضرت، تفسير و استوار مى‌كند.

متكلمان شيعى بر اين باور اتفاق دارند كه سمت امامت، سمت الهى و دينى است، از جمله:

سيد مرتضى، امامت را در قلمرو افعال خداوند مى‌داند:

و الذي من فعله تعالى هو إيجاد الإمام و تمكينه بالقدرة و الآلات و العلوم من القيام بما فوّض إليه، و النصّ على عينه و إلزامه القيام بأمر الإمامة؛[1] امامت، به نهادن و گماردن خداست و او قدرت و وسيله و دانش رهبرى را به امام مى‌دهد، تا آنچه بر عهده اوست، انجام دهد و خدا امام را مى‌گمارد و او را به رهبرى امت وامى‌دارد.

نصير الدين طوسى، امامت را مقتضاى مهربانى خداوند نسبت به بندگان در فراهم آوردن زمينه‌هاى هدايت آنان مى‌داند:

الإمام لطف، فيجب نصبه على اللّه تعالى؛[2] امامت و رهبرى، مقتضاى لطف و حكمت خداست، پس بايد كه خداوند امام را برگمارد.

علامه حلى، امامت را رهبرى مردمان در امور دينى و دنيوى بيان مى‌كند و

[1] - سيد مرتضى، الذخيرة، ص 419.

[2] - خواجه نصير الدين طوسى، تجريد الاعتقاد، ص 221، تحقيق حسينى جلالى، اسلامى.