توسط ابن ابى ثلج نوشته شد.[1] از همين قبيل كتاب تاريخ الائمه اسماعيل بن على خزاعى، برادرزاده دعبل خزاعى شاعر معروف، است.[2] كتاب ديگرى تحت نام انساب الائمه و مواليدهم الى صاحب الامر در آثار حسن بن على الاطروش (م 305 ق) ذكر شده است. او كتابى هم به نام فدك داشت.[3] دو كتاب به نام‌هاى اخبار صاحب فخ و اخبار يحيى بن عبد الله بن حسن نوشته على بن ابراهيم جوانى (علوى)، از مشايخ روايت ابو الفرج اصفهانى،[4] كتاب مقتل الحسين عيسى بن مهران‌[5]، الغارات احمد بن محمد بن سيّار[6] و چند كتاب از ابراهيم بن سليمان نهمى‌[7]، از ديگر آثار تك‌نگارى تاريخى در اين دوره است. از همين قبيل تك نگارى‌ها مى‌توان به نوشته‌هاى احمد بن عبيد الله بن عماد ثقفى كاتب (م 319 ق)[8] و عبد العزيز جلودى بصرى اشاره كرد.[9] در همين زمان تواريخ مجموعه‌اى نيز تدوين مى‌شد؛ كتاب العباسى از نمونه‌هاى شاخص آن است كه احمد بن اسماعيل بجلى ساكن قم و معروف به سمكه، اين كتاب بزرگ را در ده هزار صفحه، شامل اخبار خلفا و دولت بنى عباس نوشته بود و نجاشى كه آن را ديده، از آن به نكويى ياد كرده است.[10] مهم‌ترين آثار در اين زمينه از آن ابن واضح يعقوبى (م 284 ق) مى‌باشد. كتاب تاريخ او علاوه بر حوادث تاريخ اسلامى تا عصر خودش (سال‌

[1] - نجاشى، همان، ص 299.

[2] - همان، ص 32.

[3] - همان، ص 58.

[4] - همان، ص 263.

[5] - همان، ص 297.

[6] - همان، ص 80.

[7] - همان، ص 18.

[8] - النديم، الفهرست، ص 212.

[9] - همان، ص 167 و 278 و نجاشى، همان، ص 54.

[10] - نجاشى، همان، ص 97.