توليدى:

بخشى از جامعه شيعى در مشاغل توليدى فعاليت داشتند. منظور از مشاغل توليدى، اعم‌از توليدات كشاورزى و صنعتى است. برخى از خاندان‌هاى شيعى داراى زمين‌ها و املاك كشاورزى بودند كه از همين طريق امرارمعاش مى‌كردند، مانند خاندان اعين كه در اطراف كوفه، روستاها، بوستان‌ها، زمين‌هاى كشاورزى و قنات‌هايى داشتند؛ آنان در خراسان و اطراف نيشابور نيز املاكى داشتند كه عوايدش به دستشان مى‌رسيد.[1] در بخش صنايع نيز گروهى فعاليت داشتند؛ مشاغلى چون آهنگرى، رويگرى، مس‌گرى و صنايع چوبى از جمله صنايع متداول بود كه برخى شيعيان به آن‌ها مى‌پرداختند.[2]

خدماتى:

مقصود از مشاغل خدماتى كارهايى است كه در زمينه تأمين احتياجات روزمره و متداول مردم مى‌باشد. مهم‌ترين بخش مشاغل خدماتى كه شيعيان در آن فعاليت زيادى داشتند، فروشندگى اعم‌از فروش پوشاك، خوراك، لوازم منزل و ... بود. در بازارهاى مسلمين شمار زيادى از شيعيان در بخش لباس و پوشاك اشتغال داشتند.[3] گروهى نيز در بخش مواد غذايى كار مى‌كردند.[4] به‌هرحال مشاغل خدماتى حوزه گسترده‌اى بود كه كسان بسيارى به آن مى‌پرداختند.

تجارى:

تجارت يكى از مشاغل با اهميت و اغلب پر سود بود كه نقش زيادى هم در انتقال مظاهر فرهنگى و تمدنى به نقاط مختلف داشت. كسانى‌كه به تجارت‌

[1] - ابو غالب، رسالة ابى غالب، ص 121- 125.

[2] - نك: نجاشى، رجال، ص 48 و 353.

[3] - ر. ك: نجاشى، ص 254 و 287 و 430.

[4] - همان، ص 278 و 565 و 575 و 782.