خطّه آمده تا رهبرى زيديان را به دست گيرد. پس از آن در زمان استقرار حكومت او در يمن نيز ارتباطى ميان اين دو خاندان علوى وجود داشت.[1] آنان همچنين با سادات علوى عراق در ارتباط بودند. مشهور است كه محمد بن زيد، داعى كبير، هر سال مبلغ زيادى به نزد يكى از معتمدان شيعه در بغداد مى‌فرستاد تا در بين علويان انفاق كند. معتضد، خليفه عباسى (خلافت 279- 289 ق) نيز، كه نسبت به علويان نرمش داشت، چون از اين امر آگاه شد، از آن ممانعت نكرد.[2]

يكى از نكات قابل بررسى درباره علويان طبرستان، مسأله مذهب آنان است كه آيا زيدى مذهب بودند يا شيعه امامى؟ بنا به نقل مشهور، علويان زيدى بوده و اغلب از امامان زيديه به شمار مى‌رفتند؛ ولى برخى تلاش كرده‌اند، با ارائه دلايلى، ايشان را پيروان تشيع امامى معرفى كنند، هرچند دلايل ارائه شده كافى به نظر نمى‌رسند[3] و وجود گرايش‌هاى امامى در بين برخى از آنان و يا حتى امامى بودن يك يا دو تن از ايشان، اگر با دلايل متقن ثابت گردد، نمى‌تواند موجب چنين حكم كلى درباره همه اعضاى اين سلسله شود و با تأمل بيشتر در سيره و زندگانى آنان، تا حدى اطمينان حاصل مى‌شود، همگى، دست كم در بيشتر عمر خود، زيدى مذهب بودند.[4] بى‌شك موقعيت علويان طبرستان و اقدامات آنان در وضعيت جامعه شيعه و نگرش حكومت به آن بى‌تأثير نبود.

بنى رسى (280- حدود 700 ق)

سرزمين يمن به جهت دور بودن از مركز خلافت و نيز تمايل مردمانش به‌

[1] - ر. ك: حسن خضيرى احمد، دولت زيديه در يمن، ص 124.

[2] - مسعودى، مروج الذهب، ج 4، ص 270.

[3] - ر. ك: قهرمانى‌نژاد، علويان طبرستان.

[4] - در اين‌باره نگاه كنيد به كتاب: اخبار الائمة الزيديه فى طبرستان و ديلمان و جيلان كه گردآورنده آن، ويلفرد مادلونگ، قطعاتى را درباره زندگانى چند تن از چهره‌هاى شاخص علويان طبرستان، از كتاب‌هاى نويسندگان كهن زيديه فراهم آورده است.