اسم الکتاب : انقلاب اسلامی زمینه ها و پیامدها المؤلف : محمدی، منوچهر الجزء : 1 صفحة : 27
و وظيفه خويش را به خوبى و درستى بهانجام مىرسانند و در تعادل
با يكديگرند. اما تقسيمكار، تنها در شرايط عادى موجب همبستگى مىگردد. تقسيمكار
غيرنرمال يا پاتولوژيك، موجب فائقآمدن نيروهاى ازهمگسيخته مىگردد و در نتيجه
بىنظمى و عدمتعادل را به وجود مىآورد.
وقتى جامعهاى دچار شرايطى شود كه آن را اندوهناك، سرگشته و خشمگين
مىسازد، براعضاى خود فشار مىآورد تا از طريق انجام اعمالى معنادار، اندوه،
سرگشتگى و خشم خود را بروز دهند. جامعه وظيفه گريستن، ناليدن و يا آسيبرساندن به
خود و ديگران را بر آنان تحميل مىكند، زيرا اين تظاهرات جمعى و ارتباط اخلاقى كه
توسط آن بيان و تقويت مىشود نيرو و توانى را كه شرايط مىخواهد از گروه بستاند به
آن باز مىگرداند و بدينسان جامعه را براى رسيدن به قرار يارى مىكند.
نظريات دوركيم بيشتر درباره تحول اجتماعى است تا انقلاب و موضوع اصلى
بحث او تأثيرات صنعتىشدن جامعه بر همبستگى اجتماعى است. اما متفكران ديگرى از
الگوى مطالعه دوركيم بهره بردند و مكتب اصالت كاركرد را بنيان نهادند.
مهمترين نظريهپردازان انقلاب در مكتب اصالت كاركرد عبارتند از:
1. چالمرز جانسون
به نظر اين نويسنده، انقلاب اساساً نتيجه پيدايش ناهماهنگى بين محيط
و ارزشها در سيستم اجتماع است. تعادل سيستم اجتماع در نتيجه اثر چهار منبع برهم
مىخورد:
يك. تغيير ارزشها با منشأ خارجى؛
دو. تغيير ارزشها با منشأ داخلى؛
سه. تغيير محيط با منشأ خارجى:
مثل تأثيرى كه انقلاب صنعتى بر جوامع گوناگون گذاشت.
چهار. تغيير محيط با منشأ داخلى:
مثل رشد جمعيت و يا پيدايش گروههاى جديد.
2. ساموئل هانتيگتون
وى در كتاب سامان سياسى در جوامع دستخوش تغيير به ارائه چارچوب
تئوريك درباره علل وقوع انقلابها پرداخته است. از نظر او انقلاب اساساً در جوامعى
رخ مىدهد كه از يكسو
اسم الکتاب : انقلاب اسلامی زمینه ها و پیامدها المؤلف : محمدی، منوچهر الجزء : 1 صفحة : 27