گفتار دوم: دهه دوم انقلاب‌

مقدمه‌

سال 1368 سرآغاز دومين دهه انقلاب بود. آغاز اين دهه با حوادث و اتفاقات مهمى همراه گرديد كه بررسى آن نياز به گشودن فصلى ديگر در تاريخ تحولات سياسى- اجتماعى ايران و انقلاب اسلامى دارد. اين تحولات مهم با فروپاشى اتحاد جماهير شوروى و پايان نظام دوقطبى در صحنه روابط بين‌الملل همراه بود.

در صحنه روابط منطقه‌اى خاورميانه و جهان اسلام حوادثى رخ داد كه مهم‌ترين آنها آغاز جنگى ديگر با ابعادى وسيع‌تر به نام جنگ خيلج فارس بود.

در صحنه داخلى نيز حوادثى رخ داد كه مهم‌ترين آنها رحلت حضرت امام خمينى (قدس سره) بود.

با توجه به رحلت حضرت امام در آغاز دهه دوم، اين گرايش وجود داشت كه اين دوره را به جاى دهه دوم، دوره بعد از امام نام‌گذارى گردد. زيرا انتظار مى‌رفت با توجه به شخصيت بى‌نظير رهبر انقلاب و تأثير شگرفى كه ايشان در روند تحولات قبل و بعد از انقلاب اسلامى داشته‌اند و به‌ويژه نفوذ كاريزماتيك ايشان، با رحلتشان، خلأ فوق‌العاده عظيمى در كشور به وجود آيد و بر اساس پيش‌بينى تحليلگران غربى نه تنها منجر به بروز منازعات داخلى گردد، بلكه در سمت و سوى انقلاب نيز تأثير عميقى بگذارد و مانند بسيارى از جوامع ديگر كه رهبران برجسته، نقش فوق‌العاده‌اى در آنها داشته‌اند و با مرگ آنها جامعه دچار بحران و مشكلات عظيمى گرديده است، ايران انقلابى نيز شاهد چنين بحران‌ها و مشكلاتى باشد.

در عين حال، مقايسه حوادث و اتفاقات اين دهه با دهه اول انقلاب، نشان مى‌دهد كه نوع بحران‌ها و حوادث از نظر ماهيت و محتوا، تفاوت چشم‌گيرى با يكديگر دارند.

جامعه انقلابى ايران در دهه اول با بحران‌هاى عظيمى مواجه بود. انقلاب مى‌بايست در عين تلاش براى نهادينه كردن و ايجاد ساختار نظام سياسى خود با انواع توطئه‌هاى داخلى و خارجى، مقابله نمايد كه مهم‌ترين آنها درگيرى در يك جنگ طولانى هشت ساله با عراق بود كه اغلب مسائل كشور را تحت‌الشعاع خود قرار داده بود. اين حادثه و ساير حوادث و اتفاقاتى كه به آنها پرداخته شد، هر كدام مى‌توانست موجبات سقوط و شكست اين نظام نوپا را فراهم‌آورد. درحالى‌كه دهه دوم انقلاب اسلامى چه از نظر داخلى و چه از نظر خارجى، نه تنها