ديگر، از مريدان و مبلغان ايشان شدند.

دوره اول تدريس خارج فقه امام، هفت سال با جمع محدود دانشجويان ادامه يافت. در سال 1330 امام دوره دوم تدريس اصول را آغاز كرد كه از حالت خصوصى به كلاس عمومى تبديل گرديد و بدين ترتيب بسيارى در آن شركت جستند. به‌تدريج طلبه‌هاى شركت‌كننده در درس‌هاى امام به‌حدى افزايش يافت كه شمار آنها را در برخى جلسه‌ها تا هزار و پانصد نفر ذكر كرده‌اند و اين درحالى بود كه تعداد كل طلاب حوزه از چهارهزار نفر تجاوز نمى‌كرد.

عوامل چندى باعث شد امام در مقام استادى حوزه، شاخص گردد و جاذبه زيادى براى طلبه‌ها داشته باشد. به‌جز ويژگى‌هاى اخلاقى و همچنين جامعيت علمى امام- كه شرح آن گذشت- مى‌توان به ويژگى‌هايى مانند رهيافت انتقادى امام در مباحث علمى، هوش و استعداد علمى، تربيت شاگردان قوى و شيوه بيان مناسب اشارت كرد. امام همواره به شاگردانش تأكيد مى‌كرد:

هر سخنى گفته مى‌شود، به نظر تنقيد بنگريد. هر چه صاحب سخن هم بزرگ باشد، انسان نبايد فوراً حرف او را بپذيرد، بلكه بايد با دقت بررسى كند.[1]

ايشان به طلابى كه ساكت پاى درسش مى‌نشستند و اشكال نمى‌گرفتند، انتقاد مى‌كرد كه مگر در مجلس روضه نشسته‌ايد؟! هوش و نبوغ علمى امام نيز مورد تحسين شاگردانش بوده است. يكى از شاگردان ايشان مى‌گويد:

امام از نظر استعداد، نابغه‌اند. ما در بحث‌هاى بسيار دقيق كه ايشان مطالب را مى‌شكافتند و در مورد آن بحث و اشكالات را حل مى‌كردند، اين را يافته بوديم.[2]

حاصل اين امتيازات، گردآمدن انبوهى از طلاب در كلاس‌هاى درس امام بود و از اين نظر، كلاس‌هاى ايشان بعد از كلاس‌هاى درس آيت‌الله بروجردى قرار داشت. بدين‌ترتيب امام به‌عنوان نفر دوم حوزه، اين امكان را يافت كه بر بسيارى از مبلغان دينى تأثير معنوى گذارد.

[1]. اميررضا ستوده،« خاطرات آيت‌الله سيد عباس خاتم‌يزدى»، پابه‌پاى آفتاب: گفته‌ها و ناگفته‌ها از زندگى امام‌خمينى، ج 2، ص 185 و همان، ج 3، ص 255.

[2]. همان.