روح‌الله با احكام فقهى آشنا و آزموده شد، نفرت و انزجارش از روابط ظالمانه اقتصادى و اجتماعى- كه تا ده‌ها سال پس از آن نيز ادامه داشت- مبناى نظرى يافت و به صورت اصل بى‌چون و چراى دفاع از مستضعفان جلوه نمود.[1]

دوران كودكى و نوجوانى روح‌الله در موجى از ناامنى و حملات مكرر اشرار به خمين و روستاهاى اطراف سپرى شد. در سال‌هاى 1330 و 1331 ق. هجوم لرهاى زلكى به روستاهاى كمره، سلطان‌آباد (اراك) و گلپايگان، امنيت ولايت عراق عجم را سخت به‌مخاطره افكند. مقابله ژاندارم‌هاى دولتى نيز كارى از پيش نبرد و تلگراف‌هاى پى‌درپى مردم به تهران نيز سودى نبخشيد. با شروع جنگ جهانى، منطقه بيش از پيش ناامن گرديد. در سال 1336 ق. على قلى‌خان زلكى عَلم طغيان برافراشت و نواحى گلپايگان را غارت كرد. هم‌زمان رجبعلى‌خان نيز در حدود اراك ياغى شد و به غارت خوانسار و كمره پرداخت. در سال‌هاى بعد نيز اين تاخت و تازها گه‌گاه ادامه داشت.[2]

در چنين اوضاع آشفته‌اى كه نه دولت مركزى و نه نيروهاى دولتى محلى قادر به جلوگيرى از هجوم و اشرار بودند، مردم به ناگريز خود به دفاع برخاستند. مردم خمين نيز مانند مردم ساير شهرها و بخش‌ها با ايجاد استحكامات و سنگربندى، به درگيرى مسلحانه با اشرار روى آوردند. امام نيز كه در آن زمان نوجوانى بود، آن روزهاى حساس و پرمخاطره را- كه خود در آنها حضور داشت- به‌خوبى به خاطر داشت و در سخنرانى‌هاى خود به مناسبتى به آنها اشاره مى‌نمود:

من از بچگى در جنگ بودم؛ ... مورد هجوم زلقى‌ها [/ زلكى‌ها] بوديم؛ مورد هجوم «رجبعلى» ها بوديم و خودمان تفنگ داشتيم ... ما در همان محلى كه بوديم- يعنى خمين كه بوديم- سنگربندى مى‌كرديم؛ سنگر مى‌رفتيم و با اين اشرارى كه بودند و

[1]. امام در يكى از ديدارهاى خود با اعضاى شوراى نگهبان( مردادماه 1360) درباره مسئله مالكيت زمين فرمود:« ... من خودم از ظلم و ستم خوانين و فئودال‌ها اطلاع دارم كه چگونه مردم فقير را به‌زور به كار مى‌گرفتند؛ چگونه با زجر و شكنجه، آنها را وادار به كار مى‌كردند. در اين‌گونه موارد اگر زمين هم احيا بشود، آن ظالم كه مردم را به‌زور وادار به كار كرده است، مالك نمى‌شود ....»( روح‌الله موسوى‌خمينى( امام)، صحيفه امام، ج 14، ص 303.)

[2]. محمدحسن رجبى، زندگينامه سياسى امام‌خمينى، ص 112، به نقل از: ابراهيم دهگان، كارنامه يا دو بخش ديگر از تاريخ اراك، ص 218 و 220.