الهيه بكند. محدود كردن- هرچه باشد- خلاف واقعيت است. انسان غيرمحدود است و مربى انسان غيرمحدود است. نسخه تربيت انسان كه قرآن است، غيرمحدود است.[1]

وى در پاسخ به كسانى كه اجراى احكام دين را نوعى «گذشته‌گرايى بى‌تناسب با زندگى امروز» مى‌دانند، بيان مى‌دارد كه دستورهاى دين با كليت حيات تكاملى انسان در دو جهان ارتباط دارد و نبايد سازش دين را منحصر به همين حيات مادى دانست؛ زيرا اگر زندگى، همين زندگى آلوده به هزاران بدبختى و سختى است، هيچ باخردى آن را نمى‌آفريد، چه رسد به خدا.[2]

ايشان برآن بود كه نگاه اسلام به زندگى، فراتر از حيات مادى است و به همين‌رو قوانين آن، هم با نيازهاى مادى و هم معنوى انطباق دارند؛ آن‌گونه كه اجراى احكام اسلام مى‌تواند حيات مادى و معنوى انسان را تأمين كند.

به‌واقع در اين ديدگاه، دخالت در امور سياسى نوعى عمل عبادى و آخرتى است و دين و سياست مانند دنيا و آخرت با يكديگر در پيوندند.

چهار. پيوند دين و سياست در آموزه‌هاى قرآن و سيره پيامبر و ائمه‌

در قرآن آياتى درباره ضرورت تحقق حاكميت الهى و نفى هرگونه حاكميت غيرالهى آمده است و از حكومت‌هاى غيرالهى تحت‌عنوان طاغوت ياد شده و از مؤمنان خواسته شده به حاكميت طاغوت تن ندهند. برپايه برخى جهت‌گيرى‌هاى سياسى در قرآن، سياست مطلوب آن است كه در راستاى دين قرار گيرد. دين در مورد جهت‌گيرى‌هاى كلان حوزه سياسى، ديدگاه‌هاى خاصى دارد. افزون بر اين، قرآن‌كريم مبارزات متعدد برخى از پيامبران را بيان كرده كه در جهت احقاق حقوق و ايجاد حكومت صالح در جوامع بشرى بوده است كه اين جهت‌گيرى‌ها نيز ضرورتاً به تعامل با حوزه سياست مى‌انجاميد.

نيز در قرآن از برخى پيامبران- همچون سليمان و داوود- سخن رفته كه به آنها حاكميت سياسى نيز داده شده بود. همچنين از مسلمانان خواسته شده از پيامبراسلام‌

[1]. همو، صحيفه امام، ج 12، ص 422.

[2]. همو، كشف الاسرار، ص 314.