دوم- در خيار حيوان‌

ماده 398: اگر مبيع حيوان باشد مشترى تا سه روز از حين عقد اختيار فسخ معامله را دارد.

هركس حيوانى را بخرد براى او از وقت عقد تا سه روز خيار ثابت است. و در اينكه فروشنده نيز در صورتى كه ثمن حيوان باشد، اين خيار را داشته باشد اشكال است، بلكه نبود آن خالى از قوت نيست. ج 2 ص 391

مسأله 1- اگر مشترى در حيوان تصرفى كند كه نوعاً دلالت بررضايت دارد و غالباً كشف از رضايت او مى‌كند، خيار او ساقط مى‌شود، مانند نعل زدن چهارپا و بريدن سم و چيدن مو و رنگ نمودن آن، بلكه و رنگ نمودن موى آن (بدون چيدن) و غير اينها، ولى هرتصرفى و انجام هر كارى جزء تصرفات كاشف از رضايت محسوب نمى‌شود مانند سوار شدن آن به‌مقدارى كه قابل توجّه نباشد و علف و آب دادن به آن.

ج 2 ص 391

(450)

مسأله 2- اگر حيوان در مدت خيار تلف شود از مال بايع است؛ پس بيع باطل مى‌شود و مشترى اگر ثمن را به بايع داده به او مراجعه مى‌كند. ج 2 ص 391

(453)

مسأله 3- عيبى كه بدون كوتاهى مشترى در آن سه روز، در حيوان پيدا شود مانع فسخ و ردّ نمى‌شود. ج 2 ص 391

(453)

- ر. ك. صدر ماده 589.

سوم- در خيار شرط

ماده 399: در عقد بيع ممكن است شرط شود كه در مدت معين براى بايع يا مشترى يا هر دو يا شخص خارجى اختيار فسخ معامله باشد.

- ر. ك. 237 س 11- 445 س 140.

صدر مسأله 1- يعنى خيارى كه به واسطه شرط كردن آن در ضمن عقد ثابت مى‌شود.

و جايز است كه آن را براى هر دوى آنها يا براى يكى از آنها يا براى شخص سومى قرار بدهند. و مدت معينى ندارد، بلكه مدتش مطابق مقدارى است كه شرط كردند؛ كم باشد يا زياد. و حتماً بايد اين مدت از جهت اندازه و از حيث متصل و منفصل بودن (به زمان عقد) مشخّص شود. بلى اگر مدت معينى ذكر شد مانند يك ماه مثلًا و مطلق گذاشته شد (مشخّص نكردند كه از كى يك ماه شروع بشود)، ظاهر آن است كه متّصل به عقد