بايد غسل كرده نماز بخواند. و همچنين است اگر در پايان عادت، ظاهرا خون قطع شود و پس از استبراء خود را پاك ببيند، ولى اگر خون در پايان عادت قطع نشود و از آن تجاوز نمايد، بنابر اقوا مستحب است استظهار [33] كرده و عبادت را تا ده روز ترك نمايد، هر چند كه اوصاف حيض را داشته باشد و اين استظهار در يك روز (روز اول بعد از عادت) بنابر احتياط، واجب است و در بقيه تا پايان ده روز ترك احتياط سزاوار نيست، (يعنى) بين تروك زن حائض و افعال مستحاضه جمع نمايد و در اين صورت اگر از ده روز نگذشت همه آن حيض است و اگر تجاوز كرد حكم آن بعدا مى‌آيد.

(1)

مسأله 19- اگر بيش از ده روز خون ببيند

كم باشد يا زياد حيض او با پاكيش (طهرش) مختلط شده است، پس اگر داراى عادت وقتيه و عدديه باشد بايد خونى را كه در روزهاى عادت ديده اگر چه اوصاف حيض را نداشته باشد حيض قرار داده و بقيه هر چند داراى صفات حيض باشد، استحاضه است، و اگر هيچ‌گونه عادتى نه وقتيه و نه عدديه نداشته باشد به اينكه مبتدئه و يا مضطربه در وقت و عدد و يا ناسيه وقت و عدد باشد، پس در صورتى كه رنگ خون مختلف باشد كه مقدارى سياه يا قرمز و مقدارى زرد باشد، بايد به «تميز» رجوع كند، بنابراين خونى را كه صفات حيض دارد بايد حيض قرار داده و غير آن را استحاضه بداند. مشروط بر اينكه آنچه كه داراى صفات حيض است كمتر از سه روز و بيشتر از ده روز نباشد. و به شرط آنكه پس از خونى كه داراى صفات حيض نبوده و از ده روز كمتر است، خون ديگرى كه داراى صفات حيض باشد نبيند مثل آنكه پنج روز خون سياه و پنج روز زرد و سپس پنج روز خون سياه ببيند و اگر خونى كه داراى اوصاف حيض است كمتر از سه روز يا بيشتر از ده روز باشند، در اين صورت بطور مطلق اوصاف خون را ناديده گرفتن و او را فاقد «تميز» دانستن، محل اشكال است. و بعيد نيست كه در مثال گذشته لازم باشد خون اول را كه داراى صفات حيض است، حيض قرار داده آن را تا مقدارى كه وظيفه‌اش مى‌باشد هفت روز طبق روايات و يا مطابق عادت زنان خويشاوند، تكميل و عمل نمايد، (يعنى اگر خون كمتر يا بيشتر از اين وظيفه بود او را تا مقدار اين وظيفه مى‌رساند).

و اگر خون به يك رنگ بود، زن داراى تميز نمى‌باشد. پس اگر خويشانى كه عادتشان يكسان باشد، ندارد بنابر احتياط اگر اقوا نباشد بايد هفت روز از هر ماه را حيض و بقيه را استحاضه قرار دهد و اگر خويشانى مانند مادر، خواهر، خاله، عمه و غير اينها دارد و مى‌داند كه عادت آنها يكسان است، زن مبتدئه بايد به آنها رجوع كرده و مقدار عادت آنها را براى خود حيض قرار دهد، و اما زنى كه عادتى پيدا نكرده اگر عادت خويشانش كمتر يا بيشتر از هفت روز باشد بايد در فاصله بين عادت آنها و هفت روز، احتياط را ترك‌