ركعت اول و دوم خودش و مأموم، مشغول باشد، مأموم به ركوع برود كه در اين صورت صحّت نمازش مشكل بلكه ممنوع است تا چه رسد به جماعتش، كما اينكه جلو و عقب افتادن زياد از امام بطورى كه او را از شكل جماعت خواندن خارج سازد، در جايى كه نمازش صحيح است جماعتش باطل است.

(1)

مسأله 10- اگر مأموم سهوا يا به گمان آن كه امام تكبير را گفته است، تكبيرة الاحرام را قبل از امام بگويد

، منفرد مى‌شود (يعنى جماعت منعقد نشده و فرادا است) و اگر بخواهد وارد نماز جماعت شود، بايد به نماز مستحبّى عدول كند و آن را دو ركعتى تمام كند.

(2)

مسأله 11- اگر مأموم سهوا يا به گمان آن كه امام سرش را بلند كرده است، سرش را از ركوع يا از سجده بلند كند

، واجب است برگردد و متابعت نمايد و در اين صورت، زياد شدن ركن ضررى نمى‌رساند و اگر برنگردد، گناه كرده است و در صورتى كه ذكر و ساير واجبات آنها [ركوع و سجده‌] را انجام داده باشد، نمازش صحيح است، وگرنه بنابر احتياط باطل است و احتياط بيشتر از آن، تمام كردن نماز، سپس اعاده آن است و اگر عمدا قبل از امام، سر بلند كند، گناه كرده است و در صورتى كه بعد از ذكر و ساير واجبات، سر بلند كرده باشد، نمازش صحيح است وگرنه در صورتى كه عمدا آنها را ترك كرده باشد، نمازش باطل است و در صورتى كه عمدا سر بلند كرده باشد، متابعت از امام جايز نيست.

بنابراين اگر عمدا متابعت كند (برگردد)، نمازش باطل است براى اين كه عمدا زياد كرده است و اگر سهوا متابعت نمايد، در صورتى كه ركنى را زياد كرده باشد، نمازش باطل است.

(3)

مسأله 12- اگر سهوا قبل از امام از ركوع بلند شود

، سپس جهت متابعت از امام، به ركوع برگردد و قبل از آن كه به حدّ ركوع برسد، امام از ركوع بلند شود، بعيد نيست كه نماز باطل باشد و احتياط آن است كه تمام كند و اعاده نمايد.

(4)

مسأله 13- اگر سر از سجده بلند كند و ببيند كه امام در سجده است‌

و به خيال آن كه امام هنوز در سجده اوّل است، به قصد متابعت از او به سجده برگردد، پس از آن معلوم شود كه سجده دوّم امام بوده است، و در اين كه مأموم آن را سجده دوّم خودش حساب كند، مشكل است و احتياط آن است كه آن نماز را تمام و اعاده نمايد و اين احتياط ترك نشود و اگر به خيال آن كه سجده دوّم امام است، پس به قصد سجده دوّم به سجده رود، پس از آن معلوم شود كه سجده اوّل امام بوده، بايد سجده خودش را سجده دوّم حساب كند و مى‌تواند قصد فرادا كند و نماز را تمام نمايد و بعيد نيست كه در سجده دوّم، متابعت از امام و ادامه آن تا رسيدن به امام جايز باشد و اوّلى موافق احتياط است، كما اين كه با متابعت از امام، احتياط اعاده نماز است.

(5)

مسأله 14- اگر عمدا قبل از امام به ركوع يا به سجده برود

، جايز نيست كه از امام متابعت نمايد و اگر سهوا چنين كند، وجوب متابعت به اين كه به قيام يا نشستن برگردد،