عظيمى است و در اصل واجب نيست نه شرعا نه شرطا [1]، مگر در نماز جمعه با وجود شرايطى كه در محلّ آن ذكر شده است و در هيچ يك از نافله‌هاى اصلى، جز نماز استسقاء مشروع نيست، اگر چه به واسطه نذر و مانند آن واجب شود و قبلا گذشت كه احتياط آن است كه نماز دو عيد فرادا خوانده شود و جماعت در آنها رجاء بدون اشكال است.

(1)

مسأله 1- لازم نيست نوع و كيفيّت نماز امام و مأموم يكى باشد.

بنابراين، كسى كه مى‌خواهد يكى از نمازهاى روزانه را بخواند، مى‌تواند به كسى كه يكى از نمازهاى روزانه را مى‌خواند اقتدا كند، اگر چه يكى تمام مى‌خواند و ديگرى شكسته، يا نماز يكى ادا است و نماز ديگرى قضا.

همچنين كسى كه مى‌خواند نماز آيات بخواند، مى‌تواند به كسى كه او هم نماز آيات مى‌خواند اقتدا كند، اگر چه مثلا يكى براى زلزله و ديگرى براى كسوف نماز مى‌خواند، ولى كسى كه مى‌خواهد نماز روزانه بخواند، نمى‌تواند به كسى كه نماز عيد و آيات و نماز ميّت، بلكه نماز احتياط و طواف مى‌خواند يا بالعكس اقتدا كند همچنين در خواندن يكى از پنج نمازى كه گفته شد، نمى‌توان به كسى كه يكى ديگر از آن پنج نماز را مى‌خواند اقتدا كرد، بلكه مشروع بودن خواندن نماز طواف و نماز احتياط به جماعت محلّ اشكال است.

(2)

مسأله 2- كمترين عددى كه در غير نماز جمعه و عيد، جماعت با آن منعقد مى‌شود، دو نفر است:

يكى امام، ديگرى مأموم، چه مأموم مرد باشد يا زن، بلكه بنابر اقوا اگر مأموم بچّه مميّز باشد نيز كفايت مى‌كند.

(3)

مسأله 3- در غير نماز جمعه و نماز عيد فطر و قربان و بعض فروع نماز معاده‌

بنابر مشروعيّت آن [نمازى كه به طور فرادا خوانده شده و چون جماعت منعقد شود، دوباره همين نماز به جماعت خوانده شود، معاده نام دارد.] منعقد شدن نماز جماعت مشروط به اين نيست كه امام، جماعت و امامت را نيّت كند، اگر چه حصول ثواب براى امام، متوقّف بر چنين نيّتى است، ولى مأموم بايد نيّت اقتداى به امام را بكند، بنابراين اگر مأموم نيّت اقتدا نكند، جماعت منعقد نمى‌شود، اگر چه در افعال و اقوال از امام تبعيّت كند و امام بايد يكى باشد، پس اگر كسى اقتداى به دو نفر را نيّت كند، اگر چه آن دو با هم نماز بخوانند، جماعت منعقد نمى‌شود.

همچنين بايد امام را با اسم يا وصف يا اشاره ذهنى يا اشاره خارجى تعيين كند، مثل اين كه اقتداى به شخص حاضر را نيّت نمايد، اگر چه او را نشناسد، ولى مى‌داند كه عادل است و براى اقتدا صلاحيّت دارد، بنابراين، اگر به يكى از اين دو نفر نيّت اقتدا كند، جماعت منعقد نمى‌شود، اگر چه قصدش اين باشد كه بعدا او را مشخص كند.

(4)

مسأله 4- اگر شك كند كه نيّت اقتدا كرده يا نه‌

، بايد بنا را بر اقتدا نكردن بگذارد، هر چند كه بداند به قصد نماز جماعت ايستاده است، بلكه حتّى اگر به هيأت و وضعيّت‌

______________________________
[1] فرهنگنامه مراجعه شود.