مى‌شود. پس اگر بخواهد مسافت دايره‌اى را طى كند، و لو اين كه كارش قبل از رسيدن به نقطه مقابل (قبل از نصف دايره) باشد، چنانچه تا نقطه مقابل چهار فرسخ باشد، بايد نمازش را قصر بخواند و احتياط آن است كه اگر كارش قبل از رسيدن به نقطه مقابل باشد، جمع بخواند.

(1)

دوّم آنها- از موقع حركت، قصد پيمودن مسافت را داشته باشد

، بنابراين اگر قصد كمتر از مسافت را بنمايد و بعد از رسيدن به مقصد، قصد مقدار ديگرى كه كمتر از مسافت باشد، بكند و همچنين ... بايد در رفتن (در مسير) نماز را تمام بخواند، اگر چه [مسير] روى هم رفته، مسافت باشد يا بيشتر، ولى اگر شروع به برگشتن كند، در صورتى كه مسافت كامل باشد و قصد دارد كه آن را طى كند، بايد نماز را قصر بخواند و همچنين است اگر مسافر، مقصد مشخّصى نداشته باشد و نداند كه چقدر راه را بايد طى كند، مثل آن كه چهارپايى، مثلا فرار كرده و نمى‌داند كه كجا رفته است، نماز را نبايد شكسته بخواند، اگر چه به مقدار مسافت و بيشتر راه رفته باشد، ولى با شرطى كه گذشت [1] در موقع برگشتن، بايد شكسته بخواند و اگر در اثناء مقصدى را معيّن كند كه و لو با برگشتن به مسافت برسد با شرايطى كه در مسأله تلفيق [2] گذشت، بايد قصر بخواند و اگر به قصد كمتر از چهار فرسخ حركت كند و منتظر بماند كه اگر همراهانى پيدا شوند با آنها مسافرت كند وگرنه، خير، يا مسافرتش متوقّف بر پيدا شدن چيزى باشد، ولى مطمئن نباشد كه همراه پيدا كند يا مطمئن نباشد كه آن چيز حاصل شود، واجب است نماز را تمام بخواند.

(2)

مسأله 9- ملاك و ميزان اين است كه قصد رفتن مسافت را داشته باشد

، اگر چه چند روز طول بكشد به شرط آن كه در بين اين روزها چيزى كه سفر را قطع مى‌كند (و حكم مسافر را از بين مى‌برد)، پيدا نشود و عرفا نگويند كه مسافر نيست، مثل اين كه هر روز مقدار خيلى كمى جهت تفريح و مانند آن- نه به جهت سختى راه رفتن- راه رود كه در اين صورت بايد نماز را تمام بخواند و احتياط آن است كه جمع بخواند.

(3)

مسأله 10- در قصد نمودن مسافت، مستقل بودن معتبر نيست‌

، بلكه و لو به خاطر تبعيّت باشد، كافى است چه براى وجوب اطاعت باشد، مانند زن نسبت به شوهر، چه مجبور باشد، مثل اسير، يا مختار باشد، مانند خدمتكار، به شرط اين كه بدانند متبوع؛ يعنى كسى كه از او تبعيّت مى‌كند، قصد مسافت را دارد و اگر ندانند، بايد نمازشان را تمام بخوانند و احتياط آن است كه سؤال كنند، اگر چه بنا بر اقوا واجب نيست بر متبوع كه به آنها خبر بدهد، هر چند كه پرسيدن تابع از او فرضا واجب باشد.

(4)

مسأله 11- اگر تابع معتقد شود كه متبوع او مسافت را قصد نكرده يا شك در قصد او بكند

و در اثناء بداند كه قصد مسافت داشته، چنانچه بقيّه راه به مقدار مسافت باشد، واجب است كه قصر بخواند وگرنه ظاهر آن است كه واجب است تمام بخواند.

______________________________
[1] و آن اينكه برگشتن هشت فرسخ باشد.

[2] شرط اول از شرايط قصر.