اگر چه اقوا آن است كه اين سجده، قضا است، و تشهّد و سلام هم (كه قبلا انجام داده است) در جاى خودشان واقع شده و اعاده آنها واجب نيست.

(1)

مسأله 4- اگر (در نماز) اعتقاد پيدا كند كه سجده يا تشهد را فراموش كرده‌

و محل جبران آنها (هم) گذشته باشد، سپس بعد از فارغ شدن از نماز، عقيده‌اش به شك برگردد، احتياط آن است كه قضاى آن لازم باشد اگر چه اقوا آن است كه واجب نيست.

(2)

مسأله 5- اگر شك كند كه آنچه فوت شده است، يك سجده است يا دو سجده‌

از دو ركعت، بايد بنا را بر اقلّ بگذارد.

(3)

مسأله 6- اگر قضاى سجده يا تشهد را فراموش كند

و بعد از آن كه به نماز ديگرى وارد شد، يادش بيايد در صورتى كه اين نماز، مستحبّى باشد، بايد آن را قطع نمايد و امّا اگر نماز واجب باشد، قطع آن اشكال دارد، خصوصا اگر آنچه فراموش شده، تشهد باشد.

(4)

مسأله 7- اگر قضاى يكى از آنها (سجده يا تشهد) در نماز ظهر بر او واجب باشد

و وقت نماز عصر تنگ شود، پس اگر طورى باشد كه اگر قضاى آن را انجام دهد، نتواند و لو يك ركعت نماز عصر را در وقت بخواند، «در چنين صورتى» بايد نماز عصر را مقدّم بدارد و قضاى آن جزء (تشهد يا سجده) را بعد از نماز عصر بجا آورد و اگر (بعد از انجام قضاى آن) بتواند به يك ركعت نماز عصر در وقت برسد، بعيد نيست كه بازهم مقدّم داشتن نماز عصر واجب باشد. و اگر نماز احتياطى براى نماز ظهر به گردنش باشد و وقت نماز عصر تنگ شود، چنانچه (بعد از خواندن نماز احتياط) يك ركعت نماز عصر را مى‌تواند در وقت بخواند، بايد نماز احتياط را مقدم بدارد وگرنه بايد نماز عصر را جلو بيندازد و بعد از نماز عصر احتياطا هم نماز احتياط را بخواند و هم نماز ظهر را اعاده نمايد.

(5)

حكم سجده سهو

(6)

مسأله 1- سجده سهو واجب مى‌شود [براى امورى به تفصيل ذيل‌]:

براى سخنى كه نمازگزار سهوا بگويد، و لو به خاطر گمان اينكه از نماز بيرون آمده است، و براى فراموش كردن يك سجده، اگر محل جبران آن گذشته باشد و احتياطا براى سلام بيجا، و (احتياطا) براى فراموش كردن تشهدى كه محل تدارك آن گذشته باشد. و براى شك بين چهار و پنج و احتياط آن است كه براى هر زياده و كمى در نماز كه در محل آن، يادش نيامده، سجده سهو نمايد، اگر چه بنابر اقوا براى غير آنچه كه ذكر شد، واجب نيست، بلكه واجب نبودن سجده سهو در ايستادن (بيجا) در جاى نشستن، و يا برعكس، (نشستن در جاى ايستادن) خالى از قوّت نيست، و لكن سزاوار نيست كه احتياط ترك شود، و براى سخن گفتن سهوى، در صورتى كه يك بار سخن گفتن حساب شود و فقط دو سجده سهو است اگر چه طول بكشد