اين حالت بر حسب درجات متعبدين، درجات گوناگون و مراتب بيشمارى دارد و سزاوار است كه داراى خضوع و خشوع و سكون و وقار بوده و قبل از نماز، با هيأتى نيكو عطر زده و مسواك نموده و شانه بزند و سزاوار است (مانند) نماز وداع‌كننده، نماز بخواند پس توبه و انابه و استغفارش را تجديد نمايد، و سزاوار است در پيشگاه پروردگارش مانند عبد ذليلى كه در مقابل مولايش مى‌ايستد، بايستد و سزاوار است در گفتن «اياك نعبد و اياك نستعين»، راستگو باشد و مبادا اين جمله را بگويد در حالى كه بنده هواى نفس خويش است و از غير مولايش استعانت مى‌جويد، و سزاوار است كه كوشش كند تا موانع قبول نماز را از خود دور نمايد مانند خودپسندى و حسد و تكبر و غيبت و ندادن زكات و ساير حقوق واجب كه مانع قبول نماز مى‌باشند.

(1)

افعال نماز

(2) افعال نماز (بر دو قسم) واجب و مستحبّ است، و افعال واجب آن، يازده چيز است:

نيّت، تكبيرة الاحرام، قيام، ركوع، سجده، قرائت، (خواندن حمد و سوره)، ذكر، تشهّد، سلام، ترتيب، و موالات. و بعدا خواهد آمد كه بعضى از اينها ركن است، و زياد و كم كردن آنها، عمدا و سهوا، نماز را باطل مى‌كند، و البته بنابراين كه نيّت عبارت از داعى بر انجام فعل باشد، زياد كردن آن تصوّر نمى‌شود، و بنابراين كه نيّت عبارت از گذراندن عمل به قلب باشد، زيادى آن مضرّ نمى‌باشد و واجباتى كه ركن نيستند، زياد و كم كردن آنها سهوا- نه عمدا- نماز را باطل نمى‌كند.

(3)

نيّت‌

(4)

مسأله 1- نيّت عبارت است از قصد انجام كار (يعنى نماز)

و در آن تقرّب به خداى متعال و فرمانبرى امر او معتبر است، و در نيّت به زبان آوردن لازم نيست، زيرا نيّت كارى است مربوط به قلب، كما اينكه در نيّت اخطار قلبى؛ يعنى آوردن عمل در فكر و حاضر كردن آن در خاطر، واجب نيست كه مثلا در فكر و خزانه خيال خود، اين معنى را مرتّب نمايد كه مثلا، فلان نماز را جهت فرمانبرى امر خدا مى‌خوانم، بلكه وجود داعى و محرّك (انگيزه) كفايت مى‌كند. و داعى آن است كه انسان اجمالا اراده‌اى داشته باشد كه او را