(1)

سوم- آفتاب.

كه پاك‌كننده زمين و هر چيز غير منقول مانند ساختمانها و آنچه كه به آنها متصل است، مى‌باشد، از قبيل چوبها و درها و آستانه‌ها و ميخ‌هائى كه ساختمان احتياج به آن دارد و در ديوار كوبيده شده‌اند، نه هر چه كه در ديوار باشد بنابر احتياط واجب و (همچنين) پاك‌كننده درختها و علفها و ميوه‌ها و سبزيها اگر چه وقت چيدن آنها رسيده باشد و غير اينها حتى ظرفهاى ثابت (در زمين) مى‌باشد و همچنين است كشتى و ليكن تطهير آفتاب نسبت به درختان و مابعدش خالى از اشكال نيست اگر چه خالى از قوت نيست و در قايق و گارى و مانند آن، احتياط ترك نشود، و بنابر اقوا حصير و بوريا را پاك مى‌كند. و در پاك شدن چيزهاى نامبرده و غير اينها با آفتاب بعد از زوال عين نجاست از آنها، شرط است كه آنچنان رطوبتى داشته باشند كه به دست اثر بگذارد سپس خورشيد آن را خشك كند و خشك شدنش مستند به تابش آفتاب باشد كه بدون واسطه بر آنها بتابد، بلكه بعيد نيست «كاملا خشك شدن آنها» در اثر تابيدن بدون واسطه آفتاب، معتبر باشد.

و در صورتى كه خورشيد به ظاهر چيزى بتابد و باطن آن به سبب تابيدن آفتاب بر ظاهر آن خشك شود و اين باطن نجس بنابر احتياط واجب به همان ظاهر نجس متصل باشد، باطن اين چيز پاك مى‌شود. بنابراين اگر تنها باطن نجس باشد يا بين باطن و ظاهر آن، قسمت پاكى، فاصله بيندازد بنابر احتياط واجب بلكه خالى از قوت نيست نجاست باطن باقى مى‌ماند. و اما اگر چند چيز به هم چسبيده باشند و آفتاب به بعضى از آنها بدون واسطه بتابد همان پاك مى‌شود. و بقيه كه در اثر تابش آفتاب بر غير آنها خشك شده پاك نمى‌شوند.

(2)

مسأله 9- اگر زمين و مانند آن خشك باشد و بخواهند آفتاب، آن را تطهير كند

بايد آب پاك يا نجس كه آن را مرطوب مى‌كند روى آن بريزند تا آفتاب آن را خشك كرده و پاك شود.

(3)

مسأله 10- سنگريزه و خاك و گل و سنگ‌ها- مادامى‌كه روى زمين قرار گرفته‌

و عرفا جزء زمين محسوب مى‌شوند- حكم زمين را دارند و اگر از زمين برداشته شوند يا از جزء زمين بودن خارج شوند حكم منقول را پيدا مى‌كنند (با آفتاب پاك نمى‌شوند) و همچنين است ابزارى كه مانند چوبها و ميخ‌ها در ساختمان به كار رفته حكم ساختمان را دارند و اگر از ساختمان جدا شوند (ديگر) حكم ساختمان را ندارند، و اگر دو مرتبه در ساختمان به كار روند (بازهم) حكم ساختمان پيدا مى‌كنند. و ساير چيزهاى مشابه هم همين حكم را دارند.

(4)

چهارم- استحاله‌

است كه چيزى تبديل به جسم ديگر مى‌شود. بنابراين اگر آتش چيز نجس يا متنجس را به خاكستر يا دود يا بخار تبديل كند پاك مى‌گردد و همچنين است اگر