اينكه در صورتى كه قدرت دارد بايد فورا آنها را تطهير كند. و اگر تطهير متوقف بر هزينه است، واجب است و آيا هزينه به عهده نجس‌كننده آنها است؟ خالى از وجه نيست و اگر تطهير مسجد مثلا متوقف بر كندن زمين آن يا خراب كردن آن جايى از آن باشد جايز بلكه واجب است. و بنابر وجه قوى خسارت تعمير مسجد به عهده كسى است كه آن را نجس كرده است و اگر نجاستى را در مسجد مثلا ببيند و وقت نماز هم رسيده باشد بايد فورا آن را تطهير نمايد و تطهير را بر نماز كه وقتش وسيع است، مقدم بدارد. و اگر- در همين- حال با داشتن قدرت، تطهير نكرد و به نماز مشغول شد، معصيت كرده ليكن بنابر اقوا نمازش صحيح است، و اگر وقت نماز تنگ است بايد آن را مقدم بر تطهير مسجد، بدارد.

(1)

مسأله 2- بنابر احتياط واجب حصير و فرش مسجد مانند خود مسجد است‌

كه نجس كردن آن حرام و تطهير آن اگر چه به بريدن جاى نجس باشد، واجب است.

(2)

مسأله 3- فرقى بين مسجد آباد و مخروبه و متروك نيست.

بلكه مسجدى كه تغيير داده شده و غصبا خانه يا كاروانسرا يا دكان شده باشد بنابر احتياط واجب، همين حكم را دارد.

(3)

مسأله 4- اگر معلوم باشد كه واقف مسجد، نسبت به بعضى از قسمتهاى آن قصد مسجديت نكرده است‌

آن قسمت حكم مسجد را ندارد و اگر مسجد بودن جايى مشكوك باشد در صورتى كه نشانه‌اى بر مسجديت آن نباشد ملحق به مسجد نمى‌شود.

(4)

مسأله 5- كما اينكه نجس كردن قرآن كريم حرام است، نوشتن آن با رنگ نجس (هم) حرام است‌

و اگر از روى نادانى يا عمد با رنگ نجس نوشته شده باشد، در صورتى كه قابل محو است بايد آن را محو نمود و در غير آن مثل رنگ چاپ (كه محو نمى‌شود) بايد تطهير شود.

(5)

مسأله 6- كسى كه عمدا با نجاست نماز بخواند نمازش باطل است.

و اعاده آن چه در وقت و چه خارج وقت- واجب است. و كسى كه نجاستى را فراموش كرده مانند كسى است كه عمدا خوانده است، و كسى كه نجاست را نمى‌دانسته و نماز خوانده- نه در وقت و نه در خارج وقت- اعاده ندارد. اگر چه احتياط مستحب، اعاده آن است. و اگر در اثناء نماز علم به نجاست پيدا كند چنانچه نداند كه قبل از نماز بوده و (فعلا هم) برطرف كردن آن با كندن يا غير آن بطورى كه منافات با خواندن نماز نداشته باشد ممكن باشد و ستر عورت هم باقى بماند، بايد اين كار را بكند و بقيه نماز را بخواند و اگر برطرف كردن آن ممكن نباشد بايد با وسعت وقت (آن را رها كرده) و از نو (با لباس و بدن پاك) نماز بخواند. و اگر وقت وسعت نداشته باشد، و بيرون آوردن لباس و برهنه خواندن نماز ممكن باشد بايد بنابر اقوا چنين كند و اگر ممكن نباشد بايد به همان صورت، نماز بخواند. و همچنين است اگر نجاست در اثناء به او برسد، و چنانچه بداند كه نجاست قبل از نماز بوده- در صورت وسعت وقت- در هر حال بايد (رها كرده) از نو، نمازش را (با لباس و بدن پاك) بخواند.

(6)

مسأله 7- اگر فقط داراى ساتر عورتى كه نجس است باشد

، چنانچه كندن آن به خاطر