(همچنين است) سبك كردن غم آنها به ذكر آنچه مناسبت با اين حال داشته و تقليل اندوه مى‌نمايد، مانند ذكر مصيبت دنيا و به سرعت گذرا بودن آن، و اينكه همه انسانها فانى مى‌شوند و اجلها نزديك است و مانند نقل رواياتى كه در مورد اجرى را كه خداوند براى مصيبت‌ديده مهيا فرموده، مخصوصا براى كسى كه فرزند از دست داده است، شفاعت او درباره والدينش پذيرفته مى‌شود حتى اينكه بچه سقط شده با حالت غضب بر در بهشت مى‌ايستد و مى‌گويد: داخل بهشت نمى‌شوم مگر آنكه پدر و مادرم داخل شوند و خداوند متعال آن دو را وارد بهشت مى‌كند، و مانند اينها را تذكر دهد.

(1) و تعزيت (به صبر واداشتن) بعد از دفن و قبل از آن جايز است گرچه افضل آنست كه بعد از دفن باشد و داراى اجر عظيم است، خصوصا تعزيت به مادر فرزند از دست داده و فرزند صغير پدر از دست داده و اگر كسى مصيبت ديده‌اى را بصبر وادارد، اجرش مانند اجر مصيبت‌ديده است، بدون آنكه از اجر مصيبت‌ديده كاسته شود «و هيچ مؤمنى برادر خود را به شكيبائى وانمى‌دارد مگر آنكه خداوند متعال او را با لباس كرامت مى‌پوشاند» و حضرت موسى در يكى از مناجات‌هايش گفت: «اى پروردگار اجر كسى كه مادر فرزند از دست داده را به شكيبائى كشاند چيست؟ خداوند فرمود: او را در زير سايه خود قرار مى‌دهم روزى كه سايه‌اى جز سايه من نيست» و «به درستى كسى كه يتيمى را از گريه ساكت كند بهشت براى او واجب مى‌شود.» و «هيچ بنده‌اى دست (نوازش) روى سر يتيم نمى‌كشد مگر آنكه خداوند عز و جل به عدد هر موئى كه از زير دست او گذشته است، براى او حسنه مى‌نويسد.» و روايات ديگر و صرف حضور براى تعزيت، نزد صاحب مصيبت، بطورى كه صاحب عزا او را ببيند در تسليت گفتن كفايت مى‌كند، زيرا همين حضور، خاطر او را تسلى داده و آتش غم او را تسكين مى‌دهد. و نشستن بستگان ميت (مجلس گرفتن آنان) براى آنكه ديگران به آنها تسليت بگويند جايز است و بنابر اقوا اين كار مكروه نيست ولى بهتر آنست كه از سه روز بيشتر نشود، كما اينكه غذا فرستادن براى آنها در اين مدت، بلكه تا سه روز، اگر چه مجلسشان كمتر از سه روز باشد مستحب است.

(2)

امر دوم- مستحب است در شب اوّل دفن براى ميت نماز هديه خوانده شود

كه در زبانها به نماز وحشت معروف است در حديث نبوى است كه «هيچ ساعتى براى ميت، شديدتر از شب اول قبرش نيست پس با صدقه دادن به اموات خود رحم كنيد و اگر چيزى براى صدقه نداشتيد، يكى از شماها دو ركعت نماز بخواند و كيفيت آن بنابر آنچه در حديث مذكور است: آنست كه در ركعت اول يك مرتبه سوره حمد و دو مرتبه سوره توحيد (قل هو اللّه) و در ركعت دوم يك مرتبه سوره حمد و ده مرتبه سوره الهيكم التّكاثر را بخواند و بعد از سلام نماز، بگويد «اللّهمّ صل على محمد و آل محمد و ابعث ثوابها الى قبر فلان بن فلان (نام ميت و پدرش را ببرد)» و خداوند متعال از همان ساعت هزار فرشته به‌