و مسلمانانى كه محكوم به كفرند مانند نواصب، و خوارج [45] و غيره به تفصيلى كه در نجاسات مى‌آيد، جايز نيست. و بچه‌هاى مسلمين حتى ولد زناى آنها در حكم مسلمين مى‌باشند، و لذا غسل دادن آنها واجب است، بلكه غسل دادن سقط جنينى كه چهار ماهش تمام شده است واجب است و بايد او را طبق معمول كفن و دفن نمايند. اما اگر سقط كمتر از چهار ماه داشته باشد غسل دادنش واجب نيست بلكه در پارچه‌اى پيچانده شده و دفن مى‌شود.

(1)

مسأله 1- غسل از شهيد ساقط است‌

و او كسى است كه در ركاب امام (عليه السلام) يا نائب خاص او، در جهاد كشته شده است، به شرط آنكه در گرما گرم جنگ و در ميدان نبرد يا بيرون ميدان قبل از آنكه مسلمانان او را زنده درك كنند، جان تسليم نمايد. اما اگر بعد از جنگ در ميدان نبرد در حالتى كه هنوز رمقى دارد به او برسند بنابر احتياط واجب در صورتى كه در بيرون ميدان نبرد، جان تسليم كند بايد او را غسل داده و كفن نمايند، و در صورتى كه در بيرون ميدان نبرد جان تسليم كند ظاهرا غسل و كفن او واجب است. و كسى كه در راه حفظ اساس اسلام كشته شده مانند شهيد غسل و حنوط و كفن ندارد بلكه با همان لباسش بايد دفن شود مگر آنكه برهنه باشد كه بايد كفن شود و همچنين غسل كسى كه با سنگسار شدن يا قصاص قتلش واجب شده است، ساقط مى‌شود. كه امام (عليه السلام) يا نائب خاص و يا عام اوامر مى‌كند كه غسل ميّت نمايد سپس مانند ميّت، كفن و حنوط شده پس از آن كشته مى‌شود و بعد از نماز بر او، بدون غسل دفن مى‌شود و ظاهرا بايد خود مأمور، نيّت غسل كند اگر چه احتياط مستحب آنست كه آمرهم نيّت نمايد.

(2)

مسأله 2- غسل دادن قطعه‌اى كه از بدن ميّت قبل از غسل، جدا شده‌

و داراى استخوان نمى‌باشد، واجب نيست. بلكه بنابر احتياط واجب در پارچه‌اى پيچانده و دفن مى‌شود و اگر داراى استخوان بود ولى مشتمل بر قفسه سينه نباشد بايد غسل داده و بعد از آنكه در پارچه‌اى پيچانده شد دفن شود، و اگر استخوان بدون گوشت باشد مانند قطعه مذكوره بايد دفن شود، و بنابر احتياط بايد آن را مانند قطعه مشتمل بر استخوان، غسل هم داد اگر چه واجب نبودن غسلش خالى از قوّت نيست. و اگر آن قطعه جدا شده تنها قفسه سينه يا مشتمل بر آن و يا قسمتى از سينه كه در حال حيات جايگاه قلب است باشد اگر چه فعلا قلب در آن نيست بايد غسل داده و كفن شود و بعد از نماز بر آن دفن شود. و در كفن جايز است به پيراهن و سرتاسرى اكتفا شود، مگر آنكه مشتمل بر قسمتى از محل بستن لنگ هم باشد. و اگر اين قطعه مشتمل بر بعضى از مواضع هفت‌گانه سجود باشد بايد آن موضع‌